Właściwości materiałów

Właściwości materiałów odgrywają kluczową rolę w projektowaniu i wytwarzaniu różnorodnych produktów, od codziennych narzędzi po skomplikowane konstrukcje inżynierskie.

Właściwości materiałów można podzielić na różne kategorie, w tym mechaniczne, fizyczne, chemiczne i termiczne.

Właściwości materiałów to cechy fizyczne i chemiczne, które określają ich zachowanie w odpowiedzi na różne bodźce zewnętrzne, takie jak siła, temperatura, ciśnienie czy pole elektromagnetyczne. Są one kluczowe dla zrozumienia i przewidywania zachowania materiałów w konkretnych zastosowaniach. Znając właściwości materiałów, inżynierowie mogą projektować produkty i konstrukcje, które spełnią określone wymagania dotyczące wytrzymałości, trwałości, odporności na korozję, przewodnictwa cieplnego, izolacji elektrycznej, a także wielu innych parametrów.

Właściwości materiałów są niezwykle istotne w kontekście rozwoju technologii, ponieważ umożliwiają tworzenie nowych materiałów o specjalnych właściwościach, które są niezbędne do budowy innowacyjnych urządzeń i systemów.

Wprowadzenie

Definicja i znaczenie właściwości materiałów

Właściwości materiałów to cechy fizyczne i chemiczne, które określają ich zachowanie w odpowiedzi na różne bodźce zewnętrzne, takie jak siła, temperatura, ciśnienie czy pole elektromagnetyczne. Są one kluczowe dla zrozumienia i przewidywania zachowania materiałów w konkretnych zastosowaniach. Znając właściwości materiałów, inżynierowie mogą projektować produkty i konstrukcje, które spełnią określone wymagania dotyczące wytrzymałości, trwałości, odporności na korozję, przewodnictwa cieplnego, izolacji elektrycznej, a także wielu innych parametrów.

Właściwości materiałów są niezwykle istotne w kontekście rozwoju technologii, ponieważ umożliwiają tworzenie nowych materiałów o specjalnych właściwościach, które są niezbędne do budowy innowacyjnych urządzeń i systemów.

Podział właściwości materiałów

Właściwości materiałów można podzielić na różne kategorie, w zależności od tego, jak reagują na określone bodźce. Najczęściej wyróżnia się⁚

• Właściwości mechaniczne⁚ opisują zachowanie materiału pod wpływem sił zewnętrznych, np. odkształcalność, twardość, wytrzymałość na rozciąganie, wytrzymałość na ściskanie.
• Właściwości fizyczne⁚ charakteryzują materiał pod względem jego właściwości fizycznych, np. gęstość, przewodnictwo elektryczne, przewodnictwo cieplne, współczynnik rozszerzalności cieplnej.
• Właściwości chemiczne⁚ określają odporność materiału na działanie substancji chemicznych, np. odporność na korozję, odporność na działanie rozpuszczalników.
• Właściwości termiczne⁚ opisują zachowanie materiału pod wpływem zmian temperatury, np. ciepło właściwe, temperatura topnienia, temperatura wrzenia.

Podział ten jest jednak umowny, ponieważ niektóre właściwości mogą być zaliczane do kilku kategorii.

Właściwości mechaniczne materiałów opisują ich reakcję na obciążenia mechaniczne, takie jak siły, momenty obrotowe i ciśnienie.

Właściwości mechaniczne materiałów opisują ich reakcję na obciążenia mechaniczne, takie jak siły, momenty obrotowe i ciśnienie.

Odkształcalność to zdolność materiału do zmiany kształtu lub objętości pod wpływem siły zewnętrznej. Jest to jedna z najważniejszych właściwości mechanicznych, ponieważ określa, jak materiał będzie zachowywał się pod obciążeniem. Odkształcalność może być sprężysta lub plastyczna, w zależności od tego, czy materiał powraca do pierwotnego kształtu po usunięciu obciążenia, czy też zachowuje deformację.

Odkształcalność sprężysta jest cechą materiałów, które po usunięciu obciążenia wracają do swojego pierwotnego kształtu. Na przykład, sprężyna wykonana ze stali po rozciągnięciu wraca do swojej pierwotnej długości po usunięciu siły rozciągającej. Odkształcalność plastyczna natomiast charakteryzuje się trwałym odkształceniem materiału po usunięciu obciążenia. Na przykład, gdy glinę uformujemy w kulę, to po usunięciu nacisku, kula pozostaje w tym kształcie.

Właściwości mechaniczne materiałów opisują ich reakcję na obciążenia mechaniczne, takie jak siły, momenty obrotowe i ciśnienie.

Odkształcalność to zdolność materiału do zmiany kształtu lub objętości pod wpływem siły zewnętrznej. Jest to jedna z najważniejszych właściwości mechanicznych, ponieważ określa, jak materiał będzie zachowywał się pod obciążeniem. Odkształcalność może być sprężysta lub plastyczna, w zależności od tego, czy materiał powraca do pierwotnego kształtu po usunięciu obciążenia, czy też zachowuje deformację.

Odkształcalność sprężysta jest cechą materiałów, które po usunięciu obciążenia wracają do swojego pierwotnego kształtu. Na przykład, sprężyna wykonana ze stali po rozciągnięciu wraca do swojej pierwotnej długości po usunięciu siły rozciągającej. Odkształcalność plastyczna natomiast charakteryzuje się trwałym odkształceniem materiału po usunięciu obciążenia. Na przykład, gdy glinę uformujemy w kulę, to po usunięciu nacisku, kula pozostaje w tym kształcie.

Odkształcalność sprężysta

Odkształcalność sprężysta charakteryzuje się tym, że materiał po usunięciu obciążenia wraca do swojego pierwotnego kształtu. W tym przypadku, deformacja materiału jest proporcjonalna do przyłożonego obciążenia, co oznacza, że ​​im większe obciążenie, tym większa deformacja. Odkształcalność sprężysta jest opisywana przez prawo Hooke’a, które głosi, że naprężenie jest proporcjonalne do odkształcenia⁚

$$σ = Eε$$

gdzie⁚

$σ$ to naprężenie,

$ε$ to odkształcenie,

$E$ to moduł Younga.

Moduł Younga jest miarą sztywności materiału. Im wyższy moduł Younga, tym sztywniejszy materiał i tym mniejsze odkształcenie przy danym obciążeniu.

Właściwości mechaniczne materiałów opisują ich reakcję na obciążenia mechaniczne, takie jak siły, momenty obrotowe i ciśnienie.

Odkształcalność to zdolność materiału do zmiany kształtu lub objętości pod wpływem siły zewnętrznej. Jest to jedna z najważniejszych właściwości mechanicznych, ponieważ określa, jak materiał będzie zachowywał się pod obciążeniem. Odkształcalność może być sprężysta lub plastyczna, w zależności od tego, czy materiał powraca do pierwotnego kształtu po usunięciu obciążenia, czy też zachowuje deformację.

Odkształcalność sprężysta jest cechą materiałów, które po usunięciu obciążenia wracają do swojego pierwotnego kształtu. Na przykład, sprężyna wykonana ze stali po rozciągnięciu wraca do swojej pierwotnej długości po usunięciu siły rozciągającej. Odkształcalność plastyczna natomiast charakteryzuje się trwałym odkształceniem materiału po usunięciu obciążenia. Na przykład, gdy glinę uformujemy w kulę, to po usunięciu nacisku, kula pozostaje w tym kształcie.

Odkształcalność sprężysta

Odkształcalność sprężysta charakteryzuje się tym, że materiał po usunięciu obciążenia wraca do swojego pierwotnego kształtu. W tym przypadku, deformacja materiału jest proporcjonalna do przyłożonego obciążenia, co oznacza, że ​​im większe obciążenie, tym większa deformacja. Odkształcalność sprężysta jest opisywana przez prawo Hooke’a, które głosi, że naprężenie jest proporcjonalne do odkształcenia⁚

$$σ = Eε$$

gdzie⁚

$σ$ to naprężenie,

$ε$ to odkształcenie,

$E$ to moduł Younga;

Moduł Younga jest miarą sztywności materiału. Im wyższy moduł Younga, tym sztywniejszy materiał i tym mniejsze odkształcenie przy danym obciążeniu.

Odkształcalność plastyczna

Odkształcalność plastyczna charakteryzuje się tym, że materiał po usunięciu obciążenia nie wraca do swojego pierwotnego kształtu. Deformacja jest w tym przypadku trwała. Odkształcalność plastyczna występuje, gdy obciążenie przekroczy granicę plastyczności materiału. W tym przypadku, wiązania między atomami w materiale ulegają trwałemu zerwaniu, co prowadzi do trwałego odkształcenia. Odkształcalność plastyczna jest ważną właściwością w procesach formowania metali, takich jak walcowanie, kucia i tłoczenie.

Właściwości mechaniczne materiałów opisują ich reakcję na obciążenia mechaniczne, takie jak siły, momenty obrotowe i ciśnienie.

Odkształcalność to zdolność materiału do zmiany kształtu lub objętości pod wpływem siły zewnętrznej. Jest to jedna z najważniejszych właściwości mechanicznych, ponieważ określa, jak materiał będzie zachowywał się pod obciążeniem. Odkształcalność może być sprężysta lub plastyczna, w zależności od tego, czy materiał powraca do pierwotnego kształtu po usunięciu obciążenia, czy też zachowuje deformację.

Odkształcalność sprężysta jest cechą materiałów, które po usunięciu obciążenia wracają do swojego pierwotnego kształtu. Na przykład, sprężyna wykonana ze stali po rozciągnięciu wraca do swojej pierwotnej długości po usunięciu siły rozciągającej. Odkształcalność plastyczna natomiast charakteryzuje się trwałym odkształceniem materiału po usunięciu obciążenia. Na przykład, gdy glinę uformujemy w kulę, to po usunięciu nacisku, kula pozostaje w tym kształcie.

Odkształcalność sprężysta

Odkształcalność sprężysta charakteryzuje się tym, że materiał po usunięciu obciążenia wraca do swojego pierwotnego kształtu. W tym przypadku, deformacja materiału jest proporcjonalna do przyłożonego obciążenia, co oznacza, że ​​im większe obciążenie, tym większa deformacja. Odkształcalność sprężysta jest opisywana przez prawo Hooke’a, które głosi, że naprężenie jest proporcjonalne do odkształcenia⁚

$$σ = Eε$$

gdzie⁚

$σ$ to naprężenie,

$ε$ to odkształcenie,

$E$ to moduł Younga.

Moduł Younga jest miarą sztywności materiału. Im wyższy moduł Younga, tym sztywniejszy materiał i tym mniejsze odkształcenie przy danym obciążeniu.

Odkształcalność plastyczna

Odkształcalność plastyczna charakteryzuje się tym, że materiał po usunięciu obciążenia nie wraca do swojego pierwotnego kształtu. Deformacja jest w tym przypadku trwała. Odkształcalność plastyczna występuje, gdy obciążenie przekroczy granicę plastyczności materiału. W tym przypadku, wiązania między atomami w materiale ulegają trwałemu zerwaniu, co prowadzi do trwałego odkształcenia. Odkształcalność plastyczna jest ważną właściwością w procesach formowania metali, takich jak walcowanie, kucia i tłoczenie.

Twardość to odporność materiału na wgniatanie lub zarysowanie. Jest to miara odporności na deformację plastyczną pod wpływem nacisku. Twardość jest ważną właściwością w wielu zastosowaniach, np. w narzędziach, częściach maszyn i powłokach ochronnych. Istnieje wiele metod pomiaru twardości, w tym⁚

• Metoda Brinella⁚ wgniatanie stalowej kulki w materiał.
• Metoda Rockwella⁚ wgniatanie stalowego stożka lub kulki w materiał.
• Metoda Vickersa⁚ wgniatanie diamentowego piramidy w materiał.
• Metoda Mohsa⁚ porównywanie odporności na zarysowanie z innymi materiałami o znanej twardości.

Twardość jest często związana z wytrzymałością materiału, ale nie zawsze. Na przykład, stal jest twardsza od aluminium, ale aluminium jest bardziej wytrzymałe na rozciąganie.

Właściwości mechaniczne

Właściwości mechaniczne materiałów opisują ich reakcję na obciążenia mechaniczne, takie jak siły, momenty obrotowe i ciśnienie.

Odkształcalność to zdolność materiału do zmiany kształtu lub objętości pod wpływem siły zewnętrznej. Jest to jedna z najważniejszych właściwości mechanicznych, ponieważ określa, jak materiał będzie zachowywał się pod obciążeniem. Odkształcalność może być sprężysta lub plastyczna, w zależności od tego, czy materiał powraca do pierwotnego kształtu po usunięciu obciążenia, czy też zachowuje deformację.

Odkształcalność sprężysta jest cechą materiałów, które po usunięciu obciążenia wracają do swojego pierwotnego kształtu. Na przykład, sprężyna wykonana ze stali po rozciągnięciu wraca do swojej pierwotnej długości po usunięciu siły rozciągającej. Odkształcalność plastyczna natomiast charakteryzuje się trwałym odkształceniem materiału po usunięciu obciążenia. Na przykład, gdy glinę uformujemy w kulę, to po usunięciu nacisku, kula pozostaje w tym kształcie.

Odkształcalność sprężysta

Odkształcalność sprężysta charakteryzuje się tym, że materiał po usunięciu obciążenia wraca do swojego pierwotnego kształtu. W tym przypadku, deformacja materiału jest proporcjonalna do przyłożonego obciążenia, co oznacza, że ​​im większe obciążenie, tym większa deformacja. Odkształcalność sprężysta jest opisywana przez prawo Hooke’a, które głosi, że naprężenie jest proporcjonalne do odkształcenia⁚

$$σ = Eε$$

gdzie⁚

$σ$ to naprężenie,

$ε$ to odkształcenie,

$E$ to moduł Younga.

Moduł Younga jest miarą sztywności materiału. Im wyższy moduł Younga, tym sztywniejszy materiał i tym mniejsze odkształcenie przy danym obciążeniu.

Odkształcalność plastyczna

Odkształcalność plastyczna charakteryzuje się tym, że materiał po usunięciu obciążenia nie wraca do swojego pierwotnego kształtu. Deformacja jest w tym przypadku trwała. Odkształcalność plastyczna występuje, gdy obciążenie przekroczy granicę plastyczności materiału. W tym przypadku, wiązania między atomami w materiale ulegają trwałemu zerwaniu, co prowadzi do trwałego odkształcenia. Odkształcalność plastyczna jest ważną właściwością w procesach formowania metali, takich jak walcowanie, kucia i tłoczenie.

Twardość

Twardość to odporność materiału na wgniatanie lub zarysowanie. Jest to miara odporności na deformację plastyczną pod wpływem nacisku. Twardość jest ważną właściwością w wielu zastosowaniach, np. w narzędziach, częściach maszyn i powłokach ochronnych. Istnieje wiele metod pomiaru twardości, w tym⁚

• Metoda Brinella⁚ wgniatanie stalowej kulki w materiał.
• Metoda Rockwella⁚ wgniatanie stalowego stożka lub kulki w materiał.
• Metoda Vickersa⁚ wgniatanie diamentowego piramidy w materiał.
• Metoda Mohsa⁚ porównywanie odporności na zarysowanie z innymi materiałami o znanej twardości.

Twardość jest często związana z wytrzymałością materiału, ale nie zawsze. Na przykład, stal jest twardsza od aluminium, ale aluminium jest bardziej wytrzymałe na rozciąganie.

Wytrzymałość

Wytrzymałość to zdolność materiału do opierania się siłom zewnętrznym bez pękania lub ulegając trwałemu odkształceniu. Jest to kluczowa właściwość dla wielu zastosowań, gdyż określa, jakie obciążenie może wytrzymać dany materiał bez uszkodzenia. Wytrzymałość może być mierzona na różne sposoby, w zależności od rodzaju obciążenia, np. wytrzymałość na rozciąganie, wytrzymałość na ściskanie, wytrzymałość na zginanie, wytrzymałość na skręcanie. Wytrzymałość jest silnie zależna od struktury materiału, jego składu chemicznego i sposobu obróbki.

Odkształcalność jest kluczową właściwością mechaniczną, która wpływa na wiele innych cech materiałów.

Odkształcalność jest kluczową właściwością mechaniczną, która wpływa na wiele innych cech materiałów;

Sprężystość to zdolność materiału do odzyskania pierwotnego kształtu po usunięciu obciążenia. Jest to cecha charakterystyczna dla odkształcalności sprężystej. Materiały sprężyste charakteryzują się tym, że deformacja jest proporcjonalna do przyłożonego obciążenia, a po usunięciu obciążenia wracają do swojego pierwotnego kształtu. Sprężystość jest ważną właściwością w wielu zastosowaniach, np. w sprężynach, amortyzatorach i elementach konstrukcyjnych, gdzie potrzebna jest zdolność do pochłaniania energii i odzyskiwania pierwotnego kształtu.

Sprężystość jest opisywana przez różne parametry, w tym⁚

Moduł Younga ($E$)⁚

Moduł Younga jest miarą sztywności materiału. Im wyższy moduł Younga, tym sztywniejszy materiał i tym mniejsze odkształcenie przy danym obciążeniu.

Współczynnik Poissona ($ u$)⁚

Współczynnik Poissona opisuje stosunek odkształcenia poprzecznego do odkształcenia podłużnego. Na przykład, gdy materiał jest rozciągany, jego długość się zwiększa, a szerokość zmniejsza. Współczynnik Poissona określa, jak bardzo szerokość zmniejsza się w stosunku do wzrostu długości.

Odkształcalność jest kluczową właściwością mechaniczną, która wpływa na wiele innych cech materiałów.

Sprężystość to zdolność materiału do odzyskania pierwotnego kształtu po usunięciu obciążenia. Jest to cecha charakterystyczna dla odkształcalności sprężystej. Materiały sprężyste charakteryzują się tym, że deformacja jest proporcjonalna do przyłożonego obciążenia, a po usunięciu obciążenia wracają do swojego pierwotnego kształtu. Sprężystość jest ważną właściwością w wielu zastosowaniach, np. w sprężynach, amortyzatorach i elementach konstrukcyjnych, gdzie potrzebna jest zdolność do pochłaniania energii i odzyskiwania pierwotnego kształtu.

Sprężystość jest opisywana przez różne parametry, w tym⁚

Moduł Younga ($E$)⁚

Moduł Younga ($E$) jest miarą sztywności materiału. Określa on, jak silnie materiał opiera się odkształceniu pod wpływem siły zewnętrznej. Im wyższy moduł Younga, tym sztywniejszy materiał i tym mniejsze odkształcenie przy danym obciążeniu. Moduł Younga jest definiowany jako stosunek naprężenia do odkształcenia w zakresie sprężystym, co można wyrazić wzorem⁚

$$E = rac{σ}{ε}$$

gdzie⁚

$σ$ to naprężenie,

$ε$ to odkształcenie.

Moduł Younga jest wyrażany w jednostkach pascala (Pa) lub w jednostkach megapaskala (MPa). Materiały o wysokim module Younga, takie jak stal, są bardzo sztywne i trudno je odkształcić. Materiały o niskim module Younga, takie jak guma, są elastyczne i łatwo je odkształcić.

Odkształcalność jest kluczową właściwością mechaniczną, która wpływa na wiele innych cech materiałów.

Sprężystość to zdolność materiału do odzyskania pierwotnego kształtu po usunięciu obciążenia. Jest to cecha charakterystyczna dla odkształcalności sprężystej. Materiały sprężyste charakteryzują się tym, że deformacja jest proporcjonalna do przyłożonego obciążenia, a po usunięciu obciążenia wracają do swojego pierwotnego kształtu. Sprężystość jest ważną właściwością w wielu zastosowaniach, np. w sprężynach, amortyzatorach i elementach konstrukcyjnych, gdzie potrzebna jest zdolność do pochłaniania energii i odzyskiwania pierwotnego kształtu.

Sprężystość jest opisywana przez różne parametry, w tym⁚

Moduł Younga ($E$)⁚

Moduł Younga ($E$) jest miarą sztywności materiału. Określa on, jak silnie materiał opiera się odkształceniu pod wpływem siły zewnętrznej. Im wyższy moduł Younga, tym sztywniejszy materiał i tym mniejsze odkształcenie przy danym obciążeniu. Moduł Younga jest definiowany jako stosunek naprężenia do odkształcenia w zakresie sprężystym, co można wyrazić wzorem⁚

$$E = rac{σ}{ε}$$

gdzie⁚

$σ$ to naprężenie,

$ε$ to odkształcenie.

Moduł Younga jest wyrażany w jednostkach pascala (Pa) lub w jednostkach megapaskala (MPa). Materiały o wysokim module Younga, takie jak stal, są bardzo sztywne i trudno je odkształcić. Materiały o niskim module Younga, takie jak guma, są elastyczne i łatwo je odkształcić.

Współczynnik Poissona ($ u$)⁚

Współczynnik Poissona ($ u$) opisuje stosunek odkształcenia poprzecznego do odkształcenia podłużnego. Na przykład, gdy materiał jest rozciągany, jego długość się zwiększa, a szerokość zmniejsza. Współczynnik Poissona określa, jak bardzo szerokość zmniejsza się w stosunku do wzrostu długości. Współczynnik Poissona jest bezwymiarowy i zazwyczaj przyjmuje wartości od 0 do 0,5. Materiały o wysokim współczynniku Poissona, takie jak guma, wykazują większe odkształcenie poprzeczne niż odkształcenie podłużne. Materiały o niskim współczynniku Poissona, takie jak korek, wykazują mniejsze odkształcenie poprzeczne niż odkształcenie podłużne.

Właściwości związane z odkształcalnością

Odkształcalność jest kluczową właściwością mechaniczną, która wpływa na wiele innych cech materiałów.

Sprężystość

Sprężystość to zdolność materiału do odzyskania pierwotnego kształtu po usunięciu obciążenia. Jest to cecha charakterystyczna dla odkształcalności sprężystej. Materiały sprężyste charakteryzują się tym, że deformacja jest proporcjonalna do przyłożonego obciążenia, a po usunięciu obciążenia wracają do swojego pierwotnego kształtu. Sprężystość jest ważną właściwością w wielu zastosowaniach, np. w sprężynach, amortyzatorach i elementach konstrukcyjnych, gdzie potrzebna jest zdolność do pochłaniania energii i odzyskiwania pierwotnego kształtu.

Sprężystość jest opisywana przez różne parametry, w tym⁚

Moduł Younga ($E$)⁚

Moduł Younga ($E$) jest miarą sztywności materiału. Określa on, jak silnie materiał opiera się odkształceniu pod wpływem siły zewnętrznej. Im wyższy moduł Younga, tym sztywniejszy materiał i tym mniejsze odkształcenie przy danym obciążeniu. Moduł Younga jest definiowany jako stosunek naprężenia do odkształcenia w zakresie sprężystym, co można wyrazić wzorem⁚

$$E = rac{σ}{ε}$$

gdzie⁚

$σ$ to naprężenie,

$ε$ to odkształcenie.

Moduł Younga jest wyrażany w jednostkach pascala (Pa) lub w jednostkach megapaskala (MPa). Materiały o wysokim module Younga, takie jak stal, są bardzo sztywne i trudno je odkształcić. Materiały o niskim module Younga, takie jak guma, są elastyczne i łatwo je odkształcić.

Współczynnik Poissona ($ u$)⁚

Współczynnik Poissona ($ u$) opisuje stosunek odkształcenia poprzecznego do odkształcenia podłużnego. Na przykład, gdy materiał jest rozciągany, jego długość się zwiększa, a szerokość zmniejsza. Współczynnik Poissona określa, jak bardzo szerokość zmniejsza się w stosunku do wzrostu długości. Współczynnik Poissona jest bezwymiarowy i zazwyczaj przyjmuje wartości od 0 do 0,5. Materiały o wysokim współczynniku Poissona, takie jak guma, wykazują większe odkształcenie poprzeczne niż odkształcenie podłużne. Materiały o niskim współczynniku Poissona, takie jak korek, wykazują mniejsze odkształcenie poprzeczne niż odkształcenie podłużne.

Odkształcalność

Odkształcalność jest miarą tego, jak bardzo materiał może ulec deformacji pod wpływem siły zewnętrznej. Jest to ważna właściwość, która określa, jak materiał będzie zachowywał się pod obciążeniem. Odkształcalność jest często wyrażana jako odkształcenie, które jest miarą względnej zmiany długości materiału.

Odkształcenie ($ε$)⁚

Odkształcenie ($ε$) jest definiowane jako stosunek zmiany długości ($ΔL$) do pierwotnej długości ($L_0$)⁚

$$ε = rac{ΔL}{L_0}$$

Odkształcenie jest bezwymiarowe i często wyrażane w procentach.

Naprężenie ($σ$)⁚

Naprężenie ($σ$) jest miarą siły wewnętrznej działającej na jednostkę powierzchni przekroju poprzecznego materiału. Naprężenie jest wyrażane w jednostkach pascala (Pa) lub w jednostkach megapaskala (MPa).