Rybosomy: charakterystyka, typy, struktura, funkcje

Rybosomy⁚ charakterystyka, typy, struktura, funkcje

Rybosomy to złożone struktury komórkowe, które pełnią kluczową rolę w syntezie białek. Stanowią one centra translacji, gdzie informacje genetyczne zakodowane w mRNA są przekształcane w sekwencje aminokwasów tworzące białka.

Wprowadzenie

Synteza białek jest jednym z najbardziej fundamentalnych procesów zachodzących w komórkach, niezbędnym do ich prawidłowego funkcjonowania i rozwoju. Białka stanowią kluczowe elementy strukturalne i funkcjonalne komórek, pełniąc szeroki wachlarz funkcji, takich jak kataliza reakcji biochemicznych, transport substancji, regulacja procesów komórkowych, budowa struktur komórkowych, a także obrona przed czynnikami patogennymi.

Proces syntezy białek składa się z dwóch głównych etapów⁚ transkrypcji i translacji. Transkrypcja to proces przepisywania informacji genetycznej z DNA na mRNA, który następnie przenosi tę informację do rybosomów. Translacja to proces, w którym mRNA jest odczytywane przez rybosomy, a sekwencja nukleotydów w mRNA jest tłumaczona na sekwencję aminokwasów tworzących białko.

Rybosomy odgrywają kluczową rolę w translacji, stanowiąc centra syntezy białek w komórce. To właśnie w rybosomch zachodzi złożony proces łączenia aminokwasów w łańcuch polipeptydowy zgodnie z informacją genetyczną zakodowaną w mRNA. W tym artykule przyjrzymy się bliżej tym niezwykle ważnym organellom komórkowym, analizując ich strukturę, funkcje, typy i znaczenie w biologii komórkowej i molekularnej.

Definicja rybosomów

Rybosomy to złożone struktury komórkowe, które pełnią kluczową rolę w syntezie białek. Są to organelle niebłonowe, występujące zarówno w komórkach prokariotycznych, jak i eukariotycznych, choć różnią się nieznacznie budową i wielkością. Rybosomy są odpowiedzialne za translację, czyli proces przekształcania informacji genetycznej zakodowanej w mRNA w sekwencję aminokwasów tworzących białko.

Rybosomy składają się z dwóch podjednostek⁚ podjednostki małej i podjednostki dużej. Podjednostka mała wiąże się z mRNA i rozpoczyna translację, podczas gdy podjednostka duża zawiera centrum katalytyczne, gdzie tworzone są wiązania peptydowe między aminokwasami. Obie podjednostki są złożone z białek rybosomalnych i rRNA (rybosomalnego RNA), które łączą się ze sobą, tworząc funkcjonalny rybosom.

Rybosomy są niezwykle dynamicznymi strukturami, które stale przemieszczają się po mRNA, odczytując kod genetyczny i syntetyzując białka. Ich aktywność jest ściśle regulowana i zależy od wielu czynników, takich jak dostępność mRNA, aminokwasów, energii, a także od obecności czynników regulujących translację.

Podstawowe funkcje rybosomów

Rybosomy pełnią kluczową rolę w procesie syntezy białek, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania i rozwoju wszystkich organizmów żywych. Ich podstawowe funkcje można sprowadzić do następujących punktów⁚

• Odczytywanie informacji genetycznej⁚ Rybosomy odczytują sekwencję nukleotydów w mRNA, wykorzystując ją jako matrycę do syntezy białka. Każdy kodon (sekwencja trzech nukleotydów) w mRNA odpowiada jednemu aminokwasowi, a rybosomy łączą aminokwasy w łańcuch polipeptydowy zgodnie z tą informacją.
• Tworzenie wiązań peptydowych⁚ Rybosomy katalizują tworzenie wiązań peptydowych między aminokwasami, łącząc je w łańcuch polipeptydowy; Proces ten zachodzi w centrum katalytycznym rybosomu, które znajduje się w podjednostce dużej.
• Przemieszczanie się po mRNA⁚ Rybosomy przemieszczają się po mRNA w kierunku 5′ do 3′, odczytując kod genetyczny i dodając kolejne aminokwasy do rosnącego łańcucha polipeptydowego.
• Regulacja syntezy białek⁚ Rybosomy uczestniczą w regulacji syntezy białek, reagując na sygnały komórkowe i zmieniając swoje tempo pracy. Na przykład, w przypadku stresu komórkowego, rybosomy mogą spowolnić lub zatrzymać syntezę białek, aby chronić komórkę przed uszkodzeniem.

Podsumowując, rybosomy są niezbędnymi organellami komórkowymi, które odgrywają kluczową rolę w syntezie białek, a tym samym w prawidłowym funkcjonowaniu i rozwoju wszystkich organizmów żywych.

Struktura rybosomów

Rybosomy są złożonymi strukturami komórkowymi, składającymi się z dwóch podjednostek⁚ podjednostki małej i podjednostki dużej. Każda z podjednostek składa się z białek rybosomalnych i rRNA (rybosomalnego RNA), które łączą się ze sobą, tworząc funkcjonalny rybosom.

Podjednostka mała rybosomu wiąże się z mRNA i rozpoczyna translację. Zawiera ona miejsce wiązania mRNA (mRNA binding site), które rozpoznaje i wiąże cząsteczkę mRNA, a także miejsce wiązania tRNA (tRNA binding site), które wiąże tRNA odpowiadające pierwszemu kodonowi mRNA.

Podjednostka duża rybosomu zawiera centrum katalytyczne, w którym tworzone są wiązania peptydowe między aminokwasami. Zawiera ona również miejsca wiązania tRNA (tRNA binding sites), które wiążą tRNA odpowiadające kolejnym kodonom mRNA.

Budowa rybosomów jest wysoce konserwatywna, co świadczy o ich kluczowej roli w procesie syntezy białek. Mimo pewnych różnic w wielkości i składzie, rybosomy prokariotyczne i eukariotyczne wykazują podobną strukturę i funkcje.

Podjednostki rybosomów

Rybosomy składają się z dwóch podjednostek⁚ podjednostki małej i podjednostki dużej. Podjednostki te oddzielnie syntetyzowane są w jądrze komórkowym i transportowane do cytoplazmy, gdzie łączą się ze sobą w funkcjonalny rybosom. Podjednostki te różnią się wielkością i składem, ale współpracują ze sobą w procesie translacji.

Podjednostka mała (SSU) rybosomu odpowiada za rozpoznanie i wiązanie mRNA, a także za odczytywanie sekwencji kodonów w mRNA. W komórkach eukariotycznych, podjednostka mała zawiera rRNA 18S, podczas gdy w komórkach prokariotycznych zawiera rRNA 16S. Podjednostka mała rybosomu również wiąże tRNA odpowiadające pierwszemu kodonowi mRNA, rozpoczynając translację.

Podjednostka duża (LSU) rybosomu zawiera centrum katalytyczne, gdzie tworzone są wiązania peptydowe między aminokwasami. W komórkach eukariotycznych, podjednostka duża zawiera rRNA 28S, 5.8S i 5S, podczas gdy w komórkach prokariotycznych zawiera rRNA 23S i 5S. Podjednostka duża rybosomu również wiąże tRNA odpowiadające kolejnym kodonom mRNA, dostarczając aminokwasy do tworzącego się łańcucha polipeptydowego.

Współpraca obu podjednostek rybosomu jest niezbędna do prawidłowego przebiegu translacji. Podjednostka mała rozpoznaje i wiąże mRNA, a następnie podjednostka duża dołącza się do kompleksu, tworząc funkcjonalny rybosom, który rozpoczyna syntezę białka.

Rybosomy prokariotyczne (70S)

Rybosomy prokariotyczne, występujące w komórkach bakterii i archeonów, charakteryzują się mniejszą wielkością i nieco inną budową w porównaniu do rybosomów eukariotycznych. Są one określane jako rybosomy 70S, co odnosi się do ich współczynnika sedymentacji w ultrawirówce.

Rybosomy prokariotyczne składają się z dwóch podjednostek⁚ podjednostki małej 30S i podjednostki dużej 50S. Podjednostka mała 30S zawiera rRNA 16S, które wiąże się z mRNA i rozpoczyna translację. Podjednostka duża 50S zawiera rRNA 23S i 5S, które uczestniczą w tworzeniu wiązań peptydowych między aminokwasami.

Rybosomy prokariotyczne są często miejscem działania antybiotyków, które hamują syntezę białek w komórkach bakteryjnych. Antybiotyki te, takie jak tetracyklina, erytromycyna czy chloramfenikol, wiążą się do rybosomów prokariotycznych i blokują ich funkcję, uniemożliwiając syntezę białek niezbędnych do przeżycia bakterii.

Ze względu na różnice w budowie i funkcji, rybosomy prokariotyczne stanowią cel dla leków antybakteryjnych, które hamują syntezę białek w komórkach bakteryjnych, nie wpływając na syntezę białek w komórkach ludzkich.

Rybosomy eukariotyczne (80S)

Rybosomy eukariotyczne, występujące w komórkach roślin, zwierząt i grzybów, są większe i bardziej złożone niż rybosomy prokariotyczne. Są one określane jako rybosomy 80S, co odnosi się do ich współczynnika sedymentacji w ultrawirówce.

Rybosomy eukariotyczne składają się z dwóch podjednostek⁚ podjednostki małej 40S i podjednostki dużej 60S. Podjednostka mała 40S zawiera rRNA 18S, które wiąże się z mRNA i rozpoczyna translację. Podjednostka duża 60S zawiera rRNA 28S, 5.8S i 5S, które uczestniczą w tworzeniu wiązań peptydowych między aminokwasami.

Rybosomy eukariotyczne są często miejscem działania antybiotyków, które hamują syntezę białek w komórkach eukariotycznych. Antybiotyki te, takie jak cykloheksymid, wiążą się do rybosomów eukariotycznych i blokują ich funkcję, uniemożliwiając syntezę białek niezbędnych do przeżycia komórki.

Ze względu na różnice w budowie i funkcji, rybosomy eukariotyczne są celem dla niektórych leków przeciwnowotworowych, które hamują syntezę białek w komórkach nowotworowych, nie wpływając na syntezę białek w komórkach zdrowych.

Rodzaje rybosomów

Rybosomy w komórkach eukariotycznych można podzielić na dwa główne typy⁚ rybosomy wolne i rybosomy związane z retikulum endoplazmatycznym (ER). Różnią się one lokalizacją w komórce i funkcjami, które pełnią.

Rybosomy wolne znajdują się w cytoplazmie, swobodnie unosząc się w roztworze cytoplazmatycznym. Syntetyzują one białka, które mają pozostać w cytoplazmie, lub które będą transportowane do innych organelli komórkowych, np. do jądra komórkowego, mitochondriów czy peroksysomów.

Rybosomy związane z ER są przyłączone do błon retikulum endoplazmatycznego, tworząc tzw. szorstkie ER. Syntetyzują one białka, które będą przeznaczone do wydzielania na zewnątrz komórki, np. hormony, enzymy trawienne, lub które będą wbudowane w błony komórkowe, np. białka receptorowe.

Przyłączenie rybosomów do ER jest regulowane przez sygnał peptydowy, który znajduje się na początku syntetyzowanego białka. Sygnał ten wiąże się z receptorem na błonie ER, co powoduje przyłączenie rybosomu do ER i rozpoczęcie translokacji białka do światła ER.

Podział rybosomów na wolne i związane z ER jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania komórki, ponieważ pozwala na skierowanie białek do odpowiedniego miejsca w komórce, gdzie będą one pełnić swoje funkcje.

Rybosomy wolne

Rybosomy wolne, jak sama nazwa wskazuje, swobodnie unoszą się w cytoplazmie komórki, nie będąc związane z żadnymi strukturami błonowymi. Stanowią one około 80% wszystkich rybosomów w komórce eukariotycznej i odgrywają kluczową rolę w syntezie białek, które mają pozostać w cytoplazmie lub zostać przeniesione do innych organelli komórkowych.

Rybosomy wolne syntetyzują białka, które pełnią różne funkcje w komórce, takie jak⁚

• Białka strukturalne⁚ Rybosomy wolne syntetyzują białka, które budują cytoszkielet komórki, np. aktyna, tubulina, a także białka tworzące struktury wewnątrzkomórkowe, np. filamenty pośrednie.
• Enzymy metaboliczne⁚ Rybosomy wolne syntetyzują enzymy, które katalizują reakcje metaboliczne zachodzące w cytoplazmie, np. glikoliza, cykl Krebsa.
• Białka regulatorowe⁚ Rybosomy wolne syntetyzują białka, które regulują aktywność innych białek lub genów, np. czynniki transkrypcyjne, kinazy.
• Białka transportujące⁚ Rybosomy wolne syntetyzują białka, które transportują substancje przez błony komórkowe, np. białka kanałowe, białka nośnikowe.

Rybosomy wolne są niezwykle ważne dla prawidłowego funkcjonowania komórki, ponieważ syntetyzują one białka niezbędne do wielu procesów komórkowych. Ich aktywność jest ściśle regulowana i zależy od wielu czynników, takich jak dostępność mRNA, aminokwasów, energii, a także od obecności czynników regulujących translację.

Rybosomy związane z retikulum endoplazmatycznym

Rybosomy związane z retikulum endoplazmatycznym (ER) są przyłączone do błon ER, tworząc tzw. szorstkie ER. W przeciwieństwie do rybosomów wolnych, które syntetyzują białka przeznaczone do cytoplazmy lub innych organelli komórkowych, rybosomy związane z ER syntetyzują białka, które będą przeznaczone do wydzielania na zewnątrz komórki lub które będą wbudowane w błony komórkowe.

Białka syntetyzowane przez rybosomy związane z ER są często modyfikowane i sortowane w świetle ER. W trakcie translokacji przez błonę ER, białka mogą być poddane glikozylacji, czyli przyłączeniu reszt cukrowych, a także fałdowaniu do prawidłowej struktury trójwymiarowej.

Przykłady białek syntetyzowanych przez rybosomy związane z ER to⁚

• Hormony⁚ np. insulina, glukagon, testosteron, estrogeny
• Enzymy trawienne⁚ np; pepsyna, trypsyna, chymotrypsyna
• Białka krwi⁚ np. albumina, globuliny
• Białka błonowe⁚ np. receptory, kanały jonowe, pompy

Rybosomy związane z ER są niezwykle ważne dla prawidłowego funkcjonowania komórki, ponieważ syntetyzują one białka, które pełnią kluczowe funkcje w komunikacji międzykomórkowej, trawieniu, transporcie substancji, a także w budowie i funkcjonowaniu błon komórkowych.

Synteza białek

Synteza białek jest złożonym procesem, w którym informacje genetyczne zakodowane w DNA są przekształcane w funkcjonalne białka. Proces ten składa się z dwóch głównych etapów⁚ transkrypcji i translacji.

Transkrypcja to proces przepisywania informacji genetycznej z DNA na mRNA. Zachodzi ona w jądrze komórkowym i jest katalizowana przez enzym RNA polimerazę. Podczas transkrypcji, DNA jest rozwijany, a jedna z jego nici służy jako matryca do syntezy komplementarnej nici mRNA.

Translacja to proces, w którym mRNA jest odczytywane przez rybosomy, a sekwencja nukleotydów w mRNA jest tłumaczona na sekwencję aminokwasów tworzących białko. Zachodzi ona w cytoplazmie komórkowej i jest katalizowana przez rybosomy.

W procesie translacji, mRNA wiąże się z rybosomem. Rybosom przemieszcza się po mRNA, odczytując kod genetyczny i dodając kolejne aminokwasy do rosnącego łańcucha polipeptydowego.

Translacja składa się z trzech etapów⁚ inicjacji, wydłużenia łańcucha polipeptydowego i terminacji. Każdy z tych etapów jest ściśle regulowany i zależy od wielu czynników, takich jak dostępność mRNA, aminokwasów, energii, a także od obecności czynników regulujących translację.

Transkrypcja

Transkrypcja to pierwszy etap syntezy białek, w którym informacje genetyczne zakodowane w DNA są przepisywane na mRNA. Proces ten zachodzi w jądrze komórkowym i jest katalizowany przez enzym RNA polimerazę.

RNA polimeraza wiąże się do promotora, sekwencji DNA znajdującej się przed genem, który ma zostać przepisany. Następnie enzym rozwija podwójną helisę DNA i wykorzystuje jedną z nici DNA jako matrycę do syntezy komplementarnej nici mRNA.

Podczas transkrypcji, RNA polimeraza porusza się wzdłuż nici DNA, dodając nukleotydy do rosnącego łańcucha mRNA, zgodnie z zasadami komplementarności zasad azotowych⁚ adenina (A) z uracylem (U), guanina (G) z cytozyną (C).

Transkrypcja kończy się, gdy RNA polimeraza dociera do sekwencji terminacyjnej na DNA. Wówczas nowo utworzona cząsteczka mRNA zostaje uwolniona z DNA i przechodzi do cytoplazmy, gdzie będzie uczestniczyć w procesie translacji.

Transkrypcja jest ściśle regulowanym procesem, który jest kontrolowany przez wiele czynników, takich jak dostępność czynników transkrypcyjnych, obecność sygnałów komórkowych, a także modyfikacje DNA, np. metylację.

Tłumaczenie (translacja)

Translacja to drugi etap syntezy białek, w którym informacje genetyczne zakodowane w mRNA są tłumaczone na sekwencję aminokwasów tworzących białko. Proces ten zachodzi w cytoplazmie komórkowej i jest katalizowany przez rybosomy.

W procesie translacji, mRNA wiąże się z rybosomem. Rybosom przemieszcza się po mRNA, odczytując kod genetyczny i dodając kolejne aminokwasy do rosnącego łańcucha polipeptydowego. Każdy kodon (sekwencja trzech nukleotydów) w mRNA odpowiada jednemu aminokwasowi.

tRNA (transferowe RNA) dostarczają aminokwasy do rybosomu. Każde tRNA wiąże się z określonym aminokwasem i posiada antykodon, który jest komplementarny do kodonu w mRNA. Rybosom rozpoznaje antykodon tRNA i łączy odpowiedni aminokwas z rosnącym łańcuchem polipeptydowym.

Translacja składa się z trzech etapów⁚ inicjacji, wydłużenia łańcucha polipeptydowego i terminacji. Każdy z tych etapów jest ściśle regulowany i zależy od wielu czynników, takich jak dostępność mRNA, aminokwasów, energii, a także od obecności czynników regulujących translację.

Inicjacja

Inicjacja to pierwszy etap translacji, w którym rybosom wiąże się z mRNA i rozpoczyna syntezę białka. Proces ten wymaga obecności kilku kluczowych czynników, w tym⁚

• Podjednostka mała rybosomu (SSU)⁚ Podjednostka mała rybosomu rozpoznaje i wiąże się z czapeczką 5′ mRNA, która stanowi sygnał rozpoczynający translację.
• tRNA inicjujący (tRNA^Met)⁚ tRNA inicjujący niesie metioninę, pierwszy aminokwas w łańcuchu polipeptydowym. tRNA^Met wiąże się z kodonem startowym AUG w mRNA, który znajduje się w miejscu wiązania A w podjednostce małej rybosomu.
• Czynniki inicjujące translację (eIF)⁚ Czynniki inicjujące translację są białkami, które pomagają w prawidłowym złożeniu kompleksu inicjującego, czyli połączeniu podjednostki małej rybosomu, mRNA i tRNA^Met.

Po utworzeniu kompleksu inicjującego, podjednostka duża rybosomu dołącza się do kompleksu, tworząc funkcjonalny rybosom, który rozpoczyna syntezę białka.

Inicjacja translacji jest ściśle regulowanym procesem, który jest kontrolowany przez wiele czynników, takich jak dostępność mRNA, aminokwasów, energii, a także od obecności czynników regulujących translację.

Wydłużenie łańcucha polipeptydowego

Wydłużenie łańcucha polipeptydowego to etap translacji, w którym rybosom przemieszcza się wzdłuż mRNA, odczytując kod genetyczny i dodając kolejne aminokwasy do rosnącego łańcucha polipeptydowego. Proces ten wymaga obecności kilku kluczowych czynników, w tym⁚

• tRNA⁚ tRNA dostarczają aminokwasy do rybosomu. Każde tRNA wiąże się z określonym aminokwasem i posiada antykodon, który jest komplementarny do kodonu w mRNA.
• Czynniki wydłużające translację (eEF)⁚ Czynniki wydłużające translację są białkami, które pomagają w prawidłowym wiązaniu tRNA z rybosomem i w przemieszczaniu się rybosomu wzdłuż mRNA.
• Energia⁚ Proces wydłużania łańcucha polipeptydowego wymaga energii, która jest dostarczana przez GTP (guanozynotrifosforan).

Rybosom posiada trzy miejsca wiązania tRNA⁚ miejsce A (aminoacyl), miejsce P (peptidyl) i miejsce E (exit). tRNA inicjujący wiąże się z miejscem P, a kolejne tRNA wiążą się z miejscem A. W miejscu A tworzy się wiązanie peptydowe między aminokwasem przeniesionym przez tRNA a ostatnim aminokwasem w rosnącym łańcuchu polipeptydowym. Następnie rybosom przemieszcza się o jeden kodon w kierunku 5′ do 3′, przenosząc tRNA z miejsca A do miejsca P, a tRNA z miejsca P do miejsca E, gdzie zostaje uwolniony.

Proces wydłużania łańcucha polipeptydowego powtarza się, aż rybosom dotrze do kodonu stop, sygnalizującego zakończenie translacji.

Terminacja

Terminacja to ostatni etap translacji, w którym rybosom dociera do kodonu stop w mRNA, sygnalizując zakończenie syntezy białka. Kodon stop nie koduje żadnego aminokwasu, a zamiast tego rozpoznawany jest przez czynniki uwalniające (RF), które wiążą się do miejsca A w rybosomie.

Czynniki uwalniające katalizują hydrolizę wiązania między ostatnim aminokwasem w łańcuchu polipeptydowym a tRNA w miejscu P. W rezultacie, łańcuch polipeptydowy zostaje uwolniony z rybosomu.

Po uwolnieniu łańcucha polipeptydowego, rybosom rozpada się na dwie podjednostki⁚ podjednostkę małą i podjednostkę dużą. Podjednostki te mogą następnie rozpocząć nowy cykl translacji, wiążąc się z nowym mRNA.

Terminacja translacji jest ściśle regulowanym procesem, który jest kontrolowany przez wiele czynników, takich jak dostępność czynników uwalniających, a także od obecności czynników regulujących translację.

Po zakończeniu translacji, nowo syntetyzowane białko może być modyfikowane i sortowane do odpowiedniego miejsca w komórce, gdzie będzie pełnić swoje funkcje.

Rola rybosomów w ekspresji genów

Rybosomy odgrywają kluczową rolę w ekspresji genów, czyli w procesie przekształcania informacji genetycznej zakodowanej w DNA w funkcjonalne białka. Bez rybosomów, informacje genetyczne zawarte w DNA nie mogłyby zostać wykorzystane do tworzenia białek, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania komórki.

Rybosomy są odpowiedzialne za translację, czyli etap ekspresji genów, w którym mRNA jest odczytywane i tłumaczone na sekwencję aminokwasów tworzących białko. W procesie translacji, rybosomy wiążą się z mRNA i przemieszczają się wzdłuż niego, odczytując kod genetyczny i dodając kolejne aminokwasy do rosnącego łańcucha polipeptydowego.

Aktywność rybosomów jest ściśle regulowana, co pozwala na kontrolowanie ekspresji genów i syntezy białek. Na przykład, w przypadku stresu komórkowego, rybosomy mogą spowolnić lub zatrzymać syntezę białek, aby chronić komórkę przed uszkodzeniem.

Rybosomy są więc niezbędnymi organellami komórkowymi, które odgrywają kluczową rolę w ekspresji genów, a tym samym w prawidłowym funkcjonowaniu i rozwoju wszystkich organizmów żywych.

Znaczenie rybosomów w biologii komórkowej i molekularnej

Rybosomy są niezwykle ważnymi organellami komórkowymi, które odgrywają kluczową rolę w wielu procesach zachodzących w komórce. Ich znaczenie w biologii komórkowej i molekularnej jest ogromne, ponieważ są one odpowiedzialne za syntezę białek, które pełnią szeroki wachlarz funkcji, takich jak⁚

• Kataliza reakcji biochemicznych⁚ Białka enzymatyczne katalizują reakcje metaboliczne zachodzące w komórce, np. glikolizę, cykl Krebsa, syntezę DNA i RNA.
• Transport substancji⁚ Białka transportujące przenoszą substancje przez błony komórkowe, np. hormony, składniki odżywcze, produkty przemiany materii.
• Regulacja procesów komórkowych⁚ Białka regulatorowe kontrolują aktywność innych białek lub genów, np. czynniki transkrypcyjne, kinazy.
• Budowa struktur komórkowych⁚ Białka strukturalne tworzą cytoszkielet komórki, który nadaje jej kształt i zapewnia ruchliwość, a także budują organelle komórkowe, np. mitochondria, jądro komórkowe.
• Obrona przed czynnikami patogennymi⁚ Białka immunologiczne uczestniczą w odpowiedzi immunologicznej, chroniąc organizm przed patogenami.

Rybosomy są więc kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania i rozwoju wszystkich organizmów żywych. Ich zrozumienie jest niezbędne do poznania mechanizmów leżących u podstaw życia i do opracowywania nowych terapii chorób.