Różnice między federalizmem a centralizmem
Federalizm i centralizm to dwa zasadnicze modele organizacji władzy państwowej, różniące się sposobem podziału uprawnień między rząd centralny a jednostki terytorialne (np. stany, prowincje).
1. Wprowadzenie
Współczesne państwa charakteryzują się różnorodnymi systemami politycznymi, które wpływają na sposób sprawowania władzy i organizacji społeczeństwa. Dwa kluczowe modele organizacji władzy państwowej to federalizm i centralizm. Oba systemy różnią się sposobem podziału uprawnień między rząd centralny a jednostki terytorialne, a także wpływem na funkcjonowanie państwa i jego relacji z obywatelami.
Federalizm i centralizm stanowią przedmioty intensywnych badań naukowych w ramach nauk społecznych, w szczególności w dziedzinie politologii. Porównanie tych dwóch systemów pozwala na lepsze zrozumienie funkcjonowania państw, ich struktur władzy oraz wpływu na życie społeczne i polityczne.
Niniejszy tekst ma na celu przedstawienie podstawowych różnic między federalizmem i centralizmem, uwzględniając aspekty takie jak podział władzy, suwerenność, autonomia, decentralizacja, systemy polityczne, a także przykłady państw stosujących poszczególne modele.
2. Definicje
Federalizm i centralizm to dwa zasadnicze modele organizacji władzy państwowej, charakteryzujące się odmiennym sposobem podziału uprawnień między rząd centralny a jednostki terytorialne.
2.1 Federalizm
Federalizm to system polityczny, w którym władza jest dzielona między rząd centralny a jednostki terytorialne (np. stany, prowincje), które posiadają znaczną autonomię w sprawowaniu swoich funkcji.
W federalizmie jednostki terytorialne mają własne konstytucje, parlamenty i rządy, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi. Rząd centralny ma natomiast kompetencje w zakresie spraw ogólnonarodowych, takich jak obrona, polityka zagraniczna, czy system monetarny.
2.2 Centralizm
Centralizm to system polityczny, w którym władza jest scentralizowana w rządzie centralnym, a jednostki terytorialne mają ograniczone uprawnienia.
W centralizmie rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
Jednostki terytorialne w systemie centralistycznym nie mają własnych konstytucji, parlamentów ani rządów, a ich władza jest ograniczona do wykonywania poleceń rządu centralnego.
2.1 Federalizm
Federalizm stanowi złożony system organizacji władzy państwowej, charakteryzujący się podziałem uprawnień między rząd centralny a jednostki terytorialne, które posiadają znaczną autonomię w sprawowaniu swoich funkcji.
W federalizmie jednostki terytorialne, takie jak stany, prowincje czy regiony, posiadają własne konstytucje, parlamenty i rządy, odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi. Rząd centralny ma natomiast kompetencje w zakresie spraw ogólnonarodowych, takich jak obrona, polityka zagraniczna, system monetarny czy regulacja handlu międzynarodowego.
Kluczową cechą federalizmu jest podział suwerenności między rząd centralny a jednostki terytorialne. Oznacza to, że zarówno rząd centralny, jak i jednostki terytorialne posiadają suwerenne uprawnienia w swoich obszarach kompetencji.
Federalizm często charakteryzuje się również zasadą “podziału władzy” w ramach poszczególnych jednostek terytorialnych, co oznacza, że władza jest rozdzielona między organy ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze.
2.2 Centralizm
Centralizm to system organizacji władzy państwowej, w którym władza jest scentralizowana w rządzie centralnym, a jednostki terytorialne mają ograniczone uprawnienia.
W centralizmie rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
Jednostki terytorialne w systemie centralistycznym nie mają własnych konstytucji, parlamentów ani rządów. Ich władza jest ograniczona do wykonywania poleceń rządu centralnego, a ich autonomia jest minimalna.
W centralizmie suwerenność jest skupiona w rządzie centralnym, a jednostki terytorialne nie posiadają suwerenności w żadnym zakresie.
Przykładami państw o centralistycznym systemie organizacji władzy są Francja, Chiny czy Wietnam.
3. Podział władzy
Podział władzy jest fundamentalnym elementem organizacji państwowej, wpływającym na sposób sprawowania władzy i jej rozłożenie między różne organy. W kontekście federalizmu i centralizmu, sposób podziału władzy ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania obu systemów.
3.1 Federalizm
Federalizm charakteryzuje się zasadą “podziału władzy” zarówno na poziomie centralnym, jak i w ramach poszczególnych jednostek terytorialnych. Na poziomie centralnym władza jest rozdzielona między organy ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze, co ma na celu zapobieganie nadmiernej koncentracji władzy w rękach jednego organu.
W ramach jednostek terytorialnych, takich jak stany czy prowincje, również obowiązuje zasada “podziału władzy”, co oznacza, że władza jest rozdzielona między organy ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze na poziomie lokalnym.
3.2 Centralizm
W centralizmie władza jest scentralizowana w rządzie centralnym, a jednostki terytorialne mają ograniczone uprawnienia. W związku z tym, podział władzy w centralizmie jest bardziej skoncentrowany na poziomie centralnym, a jednostki terytorialne mają ograniczone możliwości wpływu na procesy decyzyjne.
W centralizmie rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
3.1 Federalizm
Federalizm charakteryzuje się zasadą “podziału władzy” zarówno na poziomie centralnym, jak i w ramach poszczególnych jednostek terytorialnych. Na poziomie centralnym władza jest rozdzielona między organy ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze, co ma na celu zapobieganie nadmiernej koncentracji władzy w rękach jednego organu.
W ramach jednostek terytorialnych, takich jak stany czy prowincje, również obowiązuje zasada “podziału władzy”, co oznacza, że władza jest rozdzielona między organy ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze na poziomie lokalnym.
Przykładowo, w Stanach Zjednoczonych, Kongres Stanów Zjednoczonych stanowi organ ustawodawczy na poziomie centralnym, prezydent Stanów Zjednoczonych jest głową państwa i szefem rządu, a Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych jest najwyższym organem sądowniczym.
Jednocześnie, każdy stan posiada własne organy ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi.
W ten sposób, federalizm zapewnia równowagę między władzą centralną a władzą lokalną, a także chroni przed nadmierną koncentracją władzy w rękach jednego organu.
3.2 Centralizm
W centralizmie władza jest scentralizowana w rządzie centralnym, a jednostki terytorialne mają ograniczone uprawnienia. W związku z tym, podział władzy w centralizmie jest bardziej skoncentrowany na poziomie centralnym, a jednostki terytorialne mają ograniczone możliwości wpływu na procesy decyzyjne.
W centralizmie rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
Przykładowo, we Francji, władza ustawodawcza jest sprawowana przez parlament, a władza wykonawcza jest skupiona w rękach prezydenta i rządu. Jednostki terytorialne, takie jak regiony i departamenty, mają ograniczone uprawnienia i są zobowiązane do wykonywania poleceń rządu centralnego.
W centralizmie, podział władzy jest bardziej skoncentrowany na poziomie centralnym, a jednostki terytorialne mają ograniczoną autonomię w sprawowaniu swoich funkcji.
Ten model organizacji władzy może prowadzić do koncentracji władzy w rękach rządu centralnego, co może ograniczać prawa i wolności obywateli na poziomie lokalnym.
4. Suwerenność i autonomia
Suwerenność i autonomia to kluczowe pojęcia w kontekście organizacji władzy państwowej, wpływające na sposób sprawowania władzy i relacji między rządem centralnym a jednostkami terytorialnymi.
4.1 Federalizm
W federalizmie suwerenność jest dzielona między rząd centralny a jednostki terytorialne. Oznacza to, że zarówno rząd centralny, jak i jednostki terytorialne posiadają suwerenne uprawnienia w swoich obszarach kompetencji.
Jednostki terytorialne w federalizmie mają znaczną autonomię w sprawowaniu swoich funkcji, co oznacza, że mogą samodzielnie podejmować decyzje w zakresie spraw lokalnych, takich jak edukacja, zdrowie, infrastruktura czy gospodarka.
Autonomia jednostek terytorialnych w federalizmie jest chroniona przez konstytucję, która określa zakres ich uprawnień i kompetencji.
4.2 Centralizm
W centralizmie suwerenność jest skupiona w rządzie centralnym, a jednostki terytorialne nie posiadają suwerenności w żadnym zakresie.
Jednostki terytorialne w centralizmie mają ograniczone uprawnienia i są zobowiązane do wykonywania poleceń rządu centralnego. Ich autonomia jest minimalna, a ich decyzje muszą być zgodne z polityką rządu centralnego.
W centralizmie, rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
4.1 Federalizm
W federalizmie suwerenność jest dzielona między rząd centralny a jednostki terytorialne. Oznacza to, że zarówno rząd centralny, jak i jednostki terytorialne posiadają suwerenne uprawnienia w swoich obszarach kompetencji.
Jednostki terytorialne w federalizmie mają znaczną autonomię w sprawowaniu swoich funkcji, co oznacza, że mogą samodzielnie podejmować decyzje w zakresie spraw lokalnych, takich jak edukacja, zdrowie, infrastruktura czy gospodarka.
Autonomia jednostek terytorialnych w federalizmie jest chroniona przez konstytucję, która określa zakres ich uprawnień i kompetencji.
Przykładowo, w Stanach Zjednoczonych, każdy stan posiada własną konstytucję, parlament i rząd, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi. Stany mają prawo do ustanawiania własnych podatków, tworzenia własnych przepisów i prowadzenia własnej polityki w wielu obszarach.
Jednocześnie, rząd federalny ma kompetencje w zakresie spraw ogólnonarodowych, takich jak obrona, polityka zagraniczna, system monetarny czy regulacja handlu międzynarodowego.
4.2 Centralizm
W centralizmie suwerenność jest skupiona w rządzie centralnym, a jednostki terytorialne nie posiadają suwerenności w żadnym zakresie.
Jednostki terytorialne w centralizmie mają ograniczone uprawnienia i są zobowiązane do wykonywania poleceń rządu centralnego. Ich autonomia jest minimalna, a ich decyzje muszą być zgodne z polityką rządu centralnego.
W centralizmie, rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
Przykładowo, we Francji, rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a regiony i departamenty mają jedynie ograniczone uprawnienia w zakresie spraw lokalnych.
W centralizmie, jednostki terytorialne nie mają prawa do ustanawiania własnych podatków, tworzenia własnych przepisów ani prowadzenia własnej polityki.
Ich decyzje muszą być zgodne z polityką rządu centralnego, a ich autonomia jest ograniczona do wykonywania poleceń rządu centralnego.
5. Decentralizacja
Decentralizacja to proces przenoszenia uprawnień i odpowiedzialności z poziomu centralnego na poziom lokalny. W kontekście federalizmu i centralizmu, decentralizacja odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu relacji między rządem centralnym a jednostkami terytorialnymi.
5.1 Federalizm
Federalizm charakteryzuje się wysokim stopniem decentralizacji, co oznacza, że jednostki terytorialne mają znaczną autonomię w sprawowaniu swoich funkcji.
W federalizmie, decentralizacja jest wpisana w samą strukturę systemu politycznego, a jednostki terytorialne posiadają własne organy ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi.
Decentralizacja w federalizmie ma na celu zapewnienie większej autonomii i samorządności dla jednostek terytorialnych, a także zwiększenie efektywności zarządzania i dostosowanie polityki do specyfiki lokalnych potrzeb.
5.2 Centralizm
Centralizm charakteryzuje się niskim stopniem decentralizacji, co oznacza, że jednostki terytorialne mają ograniczone uprawnienia i są zobowiązane do wykonywania poleceń rządu centralnego.
W centralizmie, decentralizacja jest ograniczona do minimum, a jednostki terytorialne mają jedynie ograniczone możliwości podejmowania decyzji w zakresie spraw lokalnych.
Decentralizacja w centralizmie może być stosowana w ograniczonym zakresie, np. w celu zwiększenia efektywności zarządzania na poziomie lokalnym, ale jej zakres jest znacznie mniejszy niż w federalizmie.
5.1 Federalizm
Federalizm charakteryzuje się wysokim stopniem decentralizacji, co oznacza, że jednostki terytorialne mają znaczną autonomię w sprawowaniu swoich funkcji.
W federalizmie, decentralizacja jest wpisana w samą strukturę systemu politycznego, a jednostki terytorialne posiadają własne organy ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi.
Decentralizacja w federalizmie ma na celu zapewnienie większej autonomii i samorządności dla jednostek terytorialnych, a także zwiększenie efektywności zarządzania i dostosowanie polityki do specyfiki lokalnych potrzeb.
Przykładowo, w Stanach Zjednoczonych, każdy stan posiada własny system edukacji, służby zdrowia, infrastruktury i gospodarki, co pozwala na dostosowanie polityki do specyfiki lokalnych potrzeb i warunków.
Decentralizacja w federalizmie sprzyja różnorodności i innowacyjności, a także pozwala na lepsze zaspokojenie lokalnych potrzeb i oczekiwań obywateli.
Jednocześnie, rząd federalny ma kompetencje w zakresie spraw ogólnonarodowych, takich jak obrona, polityka zagraniczna, system monetarny czy regulacja handlu międzynarodowego.
5.2 Centralizm
Centralizm charakteryzuje się niskim stopniem decentralizacji, co oznacza, że jednostki terytorialne mają ograniczone uprawnienia i są zobowiązane do wykonywania poleceń rządu centralnego.
W centralizmie, decentralizacja jest ograniczona do minimum, a jednostki terytorialne mają jedynie ograniczone możliwości podejmowania decyzji w zakresie spraw lokalnych.
Decentralizacja w centralizmie może być stosowana w ograniczonym zakresie, np. w celu zwiększenia efektywności zarządzania na poziomie lokalnym, ale jej zakres jest znacznie mniejszy niż w federalizmie.
Przykładowo, we Francji, rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a regiony i departamenty mają jedynie ograniczone uprawnienia w zakresie spraw lokalnych.
W centralizmie, decentralizacja jest często ograniczona do delegowania pewnych zadań administracyjnych na poziom lokalny, ale ostateczna decyzja w większości spraw należy do rządu centralnego.
Ten model organizacji władzy może prowadzić do koncentracji władzy w rękach rządu centralnego, co może ograniczać prawa i wolności obywateli na poziomie lokalnym.
6. Systemy polityczne
Federalizm i centralizm to dwa modele organizacji władzy państwowej, które wpływają na kształt systemów politycznych w poszczególnych państwach.
6.1 Federalizm
Federalizm jest często kojarzony z demokracją parlamentarną, w której władza ustawodawcza jest sprawowana przez parlament, a władza wykonawcza jest sprawowana przez rząd, który jest odpowiedzialny przed parlamentem.
W federalizmie, zarówno rząd centralny, jak i jednostki terytorialne mają swoje własne parlamenty i rządy, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami w swoich obszarach kompetencji.
Federalizm sprzyja decentralizacji władzy i zwiększa udział obywateli w procesach decyzyjnych, co może prowadzić do większej stabilności i trwałości systemu politycznego.
6.2 Centralizm
Centralizm może być kojarzony z różnymi systemami politycznymi, w tym z demokracją parlamentarną, republiką prezydencką, a nawet z systemami autorytarnymi.
W centralizmie, władza jest scentralizowana w rządzie centralnym, a jednostki terytorialne mają ograniczone uprawnienia.
Centralizm może prowadzić do koncentracji władzy w rękach rządu centralnego, co może ograniczać prawa i wolności obywateli, a także prowadzić do nadużyć władzy.
6.1 Federalizm
Federalizm jest często kojarzony z demokracją parlamentarną, w której władza ustawodawcza jest sprawowana przez parlament, a władza wykonawcza jest sprawowana przez rząd, który jest odpowiedzialny przed parlamentem.
W federalizmie, zarówno rząd centralny, jak i jednostki terytorialne mają swoje własne parlamenty i rządy, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami w swoich obszarach kompetencji.
Przykładowo, w Stanach Zjednoczonych, Kongres Stanów Zjednoczonych stanowi organ ustawodawczy na poziomie centralnym, a każdy stan posiada własny parlament, który jest odpowiedzialny za zarządzanie sprawami lokalnymi.
Federalizm sprzyja decentralizacji władzy i zwiększa udział obywateli w procesach decyzyjnych, co może prowadzić do większej stabilności i trwałości systemu politycznego.
W federalizmie, obywatele mają możliwość wyboru swoich przedstawicieli zarówno na poziomie centralnym, jak i na poziomie lokalnym, co zwiększa ich wpływ na procesy decyzyjne i sprzyja większej odpowiedzialności władzy.
Federalizm może również sprzyjać rozwojowi różnorodności kulturowej i językowej, a także promować tolerancję i zrozumienie między różnymi grupami społecznymi.
6.2 Centralizm
Centralizm może być kojarzony z różnymi systemami politycznymi, w tym z demokracją parlamentarną, republiką prezydencką, a nawet z systemami autorytarnymi.
W centralizmie, władza jest scentralizowana w rządzie centralnym, a jednostki terytorialne mają ograniczone uprawnienia.
Przykładowo, we Francji, rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a regiony i departamenty mają jedynie ograniczone uprawnienia w zakresie spraw lokalnych.
Centralizm może prowadzić do koncentracji władzy w rękach rządu centralnego, co może ograniczać prawa i wolności obywateli, a także prowadzić do nadużyć władzy.
W centralizmie, obywatele mają ograniczony wpływ na procesy decyzyjne, a ich prawa i wolności mogą być naruszane przez rząd centralny.
Centralizm może również prowadzić do ograniczenia różnorodności kulturowej i językowej, a także do dyskryminacji i wykluczenia społecznego;
7. Przykładowe państwa
Na świecie istnieje wiele państw, które stosują różne modele organizacji władzy. Poniżej przedstawiono przykłady państw federalistycznych i centralistycznych.
7.1 Federalizm
Przykłady państw federalistycznych obejmują⁚
- Stany Zjednoczone Ameryki
- Kanada
- Niemcy
- Australia
- Brazylia
- Indie
- Meksyk
- Rosja
- Szwajcaria
7.2 Centralizm
Przykłady państw centralistycznych obejmują⁚
- Francja
- Chiny
- Wietnam
- Japonia
- Wielka Brytania
- Włochy
- Hiszpania
- Polska
- Argentyna
Warto zauważyć, że niektóre państwa, takie jak Polska, mogą być klasyfikowane jako państwa o centralistycznym systemie organizacji władzy, ale z elementami decentralizacji.
7.1 Federalizm
Przykłady państw federalistycznych obejmują⁚
- Stany Zjednoczone Ameryki⁚ System federalny w Stanach Zjednoczonych charakteryzuje się silnym podziałem władzy między rząd federalny a poszczególne stany. Stany posiadają własne konstytucje, parlamenty i rządy, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi. Rząd federalny ma natomiast kompetencje w zakresie spraw ogólnonarodowych, takich jak obrona, polityka zagraniczna, system monetarny czy regulacja handlu międzynarodowego.
- Kanada⁚ Kanada jest państwem federalnym, w którym władza jest dzielona między rząd federalny a prowincje. Prowincje mają znaczną autonomię w sprawowaniu swoich funkcji, w tym w zakresie edukacji, służby zdrowia, infrastruktury i gospodarki. Rząd federalny ma natomiast kompetencje w zakresie spraw ogólnonarodowych, takich jak obrona, polityka zagraniczna, system monetarny czy regulacja handlu międzynarodowego.
- Niemcy⁚ Niemcy to państwo federalne, w którym władza jest dzielona między rząd federalny a 16 landów. Ländy mają własne konstytucje, parlamenty i rządy, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi. Rząd federalny ma natomiast kompetencje w zakresie spraw ogólnonarodowych, takich jak obrona, polityka zagraniczna, system monetarny czy regulacja handlu międzynarodowego.
- Australia⁚ Australia jest państwem federalnym, w którym władza jest dzielona między rząd federalny a 6 stanów i 2 terytoria. Stany i terytoria mają znaczną autonomię w sprawowaniu swoich funkcji, w tym w zakresie edukacji, służby zdrowia, infrastruktury i gospodarki. Rząd federalny ma natomiast kompetencje w zakresie spraw ogólnonarodowych, takich jak obrona, polityka zagraniczna, system monetarny czy regulacja handlu międzynarodowego.
- Brazylia⁚ Brazylia jest państwem federalnym, w którym władza jest dzielona między rząd federalny a 26 stanów i 1 Dystrykt Federalny. Stany i Dystrykt Federalny mają własne konstytucje, parlamenty i rządy, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi. Rząd federalny ma natomiast kompetencje w zakresie spraw ogólnonarodowych, takich jak obrona, polityka zagraniczna, system monetarny czy regulacja handlu międzynarodowego.
- Indie⁚ Indie są państwem federalnym, w którym władza jest dzielona między rząd federalny a 28 stanów i 8 terytoriów związkowych. Stany i terytoria związkowe mają własne konstytucje, parlamenty i rządy, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi. Rząd federalny ma natomiast kompetencje w zakresie spraw ogólnonarodowych, takich jak obrona, polityka zagraniczna, system monetarny czy regulacja handlu międzynarodowego.
- Meksyk⁚ Meksyk jest państwem federalnym, w którym władza jest dzielona między rząd federalny a 31 stanów i 1 Dystrykt Federalny. Stany i Dystrykt Federalny mają własne konstytucje, parlamenty i rządy, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi. Rząd federalny ma natomiast kompetencje w zakresie spraw ogólnonarodowych, takich jak obrona, polityka zagraniczna, system monetarny czy regulacja handlu międzynarodowego.
- Rosja⁚ Rosja jest państwem federalnym, w którym władza jest dzielona między rząd federalny a 85 podmiotów federalnych. Podmioty federalne mają własne konstytucje, parlamenty i rządy, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi. Rząd federalny ma natomiast kompetencje w zakresie spraw ogólnonarodowych, takich jak obrona, polityka zagraniczna, system monetarny czy regulacja handlu międzynarodowego.
- Szwajcaria⁚ Szwajcaria jest państwem federalnym, w którym władza jest dzielona między rząd federalny a 26 kantonów. Kantony mają własne konstytucje, parlamenty i rządy, które są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi. Rząd federalny ma natomiast kompetencje w zakresie spraw ogólnonarodowych, takich jak obrona, polityka zagraniczna, system monetarny czy regulacja handlu międzynarodowego.
7.2 Centralizm
Przykłady państw centralistycznych obejmują⁚
- Francja⁚ We Francji, władza jest scentralizowana w rządzie centralnym, a regiony i departamenty mają jedynie ograniczone uprawnienia w zakresie spraw lokalnych. Rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
- Chiny⁚ Chiny są państwem o silnie scentralizowanym systemie organizacji władzy. Władza jest skupiona w rękach Komunistycznej Partii Chin, a jednostki terytorialne mają jedynie ograniczone uprawnienia. Rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
- Wietnam⁚ Wietnam jest państwem o scentralizowanym systemie organizacji władzy. Władza jest skupiona w rękach Komunistycznej Partii Wietnamu, a jednostki terytorialne mają jedynie ograniczone uprawnienia. Rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
- Japonia⁚ Japonia jest państwem o scentralizowanym systemie organizacji władzy. Władza jest skupiona w rękach rządu centralnego, a jednostki terytorialne mają jedynie ograniczone uprawnienia. Rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
- Wielka Brytania⁚ Wielka Brytania jest państwem o scentralizowanym systemie organizacji władzy. Władza jest skupiona w rękach rządu centralnego, a jednostki terytorialne, takie jak Anglia, Szkocja, Walia i Irlandia Północna, mają jedynie ograniczone uprawnienia. Rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
- Włochy⁚ Włochy są państwem o scentralizowanym systemie organizacji władzy. Władza jest skupiona w rękach rządu centralnego, a regiony mają jedynie ograniczone uprawnienia. Rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
- Hiszpania⁚ Hiszpania jest państwem o scentralizowanym systemie organizacji władzy. Władza jest skupiona w rękach rządu centralnego, a regiony autonomiczne mają jedynie ograniczone uprawnienia. Rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
- Polska⁚ Polska jest państwem o centralistycznym systemie organizacji władzy, choć z elementami decentralizacji. Władza jest skupiona w rękach rządu centralnego, a województwa mają jedynie ograniczone uprawnienia. Rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
- Argentyna⁚ Argentyna jest państwem o scentralizowanym systemie organizacji władzy. Władza jest skupiona w rękach rządu centralnego, a prowincje mają jedynie ograniczone uprawnienia. Rząd centralny ma pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zarządzania państwem, a jednostki terytorialne są jedynie organami wykonawczymi centralnych decyzji.
Warto zauważyć, że niektóre państwa, takie jak Polska, mogą być klasyfikowane jako państwa o centralistycznym systemie organizacji władzy, ale z elementami decentralizacji.