Peptidoglicano: synteza, struktura, funkcje

Peptidoglicano⁚ synteza, struktura, funkcje

Peptidoglicano, znany również jako mureina, jest głównym składnikiem ściany komórkowej bakterii. Jest to złożony polimer, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu kształtu i integralności komórki, ochronie przed ciśnieniem osmotycznym oraz w podziale komórkowym. W tym artykule omówimy strukturę, syntezę i funkcje peptidoglicanu, a także jego znaczenie dla wzrostu, przeżywalności i odporności bakterii na antybiotyki.

Wprowadzenie

Ściana komórkowa jest strukturą niezbędną dla przeżycia większości bakterii. Pełni ona kluczową rolę w utrzymaniu kształtu i integralności komórki, a także chroni ją przed szkodliwymi czynnikami środowiskowymi, takimi jak ciśnienie osmotyczne. Głównym składnikiem ściany komórkowej większości bakterii jest peptidoglicano, znany również jako mureina. Jest to złożony polimer, który składa się z powtarzających się jednostek disacharydowych połączonych krótkimi łańcuchami peptydowymi. Peptidoglicano tworzy sieć, która otacza błonę komórkową i zapewnia sztywność i wytrzymałość ścianie komórkowej.

Struktura i synteza peptidoglicanu są niezwykle ważne dla wzrostu i przeżywalności bakterii. Jest to cel dla wielu antybiotyków, takich jak penicylina, które hamują syntezę peptidoglicanu i prowadzą do śmierci bakterii. W tym artykule omówimy szczegółowo strukturę, syntezę i funkcje peptidoglicanu, a także jego znaczenie dla odporności na antybiotyki i zwalczania infekcji bakteryjnych.

Struktura peptidoglicanu

Peptidoglicano jest złożonym polimerem, który składa się z powtarzających się jednostek disacharydowych połączonych krótkimi łańcuchami peptydowymi. Każda jednostka disacharydowa składa się z dwóch aminocukrów⁚ N-acetylomuramic acid (NAM) i N-acetyloglukozamina (NAG). Cząsteczki NAM i NAG są połączone wiązaniem β-(1,4)-glikozydowym, tworząc łańcuch liniowy. Do cząsteczki NAM przyłączony jest tetrapeptyd, który składa się z czterech aminokwasów⁚ L-alaniny, D-glutaminy, kwasu mezodyaminopimelinowego (mDAP) lub L-lizyny i D-alaniny.

Łańcuchy peptydowe są połączone ze sobą za pomocą wiązań poprzecznych, które tworzą sieć trójwymiarową. Wiązania poprzeczne mogą powstawać między grupą karboksylową D-alaniny jednego tetrapeptydu a grupą aminową mDAP lub lizyny innego tetrapeptydu. Ta sieć trójwymiarowa nadaje ścianie komórkowej sztywność i wytrzymałość, a także chroni komórkę przed ciśnieniem osmotycznym.

Monomery peptidoglicanu

Podstawowymi monomerami peptidoglicanu są N-acetylomuramic acid (NAM) i N-acetyloglukozamina (NAG). Są to pochodne glukozy, które różnią się jedynie obecnością dodatkowej grupy funkcyjnej. NAM zawiera kwas mlekowy przyłączony do węgla C-3, podczas gdy NAG nie posiada tej grupy.

Cząsteczki NAM i NAG są połączone wiązaniem β-(1,4)-glikozydowym, tworząc łańcuch liniowy. Do cząsteczki NAM przyłączony jest tetrapeptyd, który składa się z czterech aminokwasów⁚ L-alaniny, D-glutaminy, kwasu mezodyaminopimelinowego (mDAP) lub L-lizyny i D-alaniny. Te tetrapeptydy odgrywają kluczową rolę w tworzeniu wiązań poprzecznych między łańcuchami peptidoglicanu, zapewniając stabilność i sztywność ściany komórkowej.

N-acetylomuramic acid (NAM)

N-acetylomuramic acid (NAM) jest pochodną glukozy, która odgrywa kluczową rolę w budowie peptidoglicanu. Różni się od N-acetyloglukozamina (NAG) obecnością dodatkowej grupy funkcyjnej ౼ kwasu mlekowego przyłączonego do węgla C-3. Ta modyfikacja strukturalna ma kluczowe znaczenie dla funkcji NAM w peptidoglicanie.

Po pierwsze, grupa kwasu mlekowego w NAM stanowi punkt przyłączenia dla tetrapeptydu, który jest niezbędny do tworzenia wiązań poprzecznych między łańcuchami peptidoglicanu. Po drugie, grupa kwasu mlekowego w NAM wpływa na konformację cząsteczki, co ma znaczenie dla tworzenia sieci trójwymiarowej peptidoglicanu. W ten sposób NAM odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu stabilności i sztywności ściany komórkowej bakterii.

N-acetyloglukozamina (NAG)

N-acetyloglukozamina (NAG) jest aminocukrem, który jest jednym z dwóch głównych monomerów budujących peptidoglicano. Jest to pochodna glukozy, która różni się od niej obecnością grupy acetyloaminowej przyłączonej do węgla C-2. NAG jest również składnikiem innych ważnych biopolimerów, takich jak chityna, która stanowi główny składnik szkieletu zewnętrznego stawonogów.

W peptidoglicanie NAG łączy się z NAM wiązaniem β-(1,4)-glikozydowym, tworząc łańcuch liniowy. Ta struktura jest niezbędna do tworzenia sieci trójwymiarowej peptidoglicanu, która zapewnia stabilność i sztywność ściany komórkowej bakterii. NAG odgrywa również rolę w rozpoznawaniu przez niektóre enzymy, takie jak lizozym, który rozkłada peptidoglicano.

Połączenie monomerów

Monomery peptidoglicanu, NAM i NAG, łączą się ze sobą w celu utworzenia długich, liniowych łańcuchów. Połączenie to odbywa się poprzez wiązanie β-(1,4)-glikozydowe, które powstaje między węglem C-1 NAM a węglem C-4 NAG. Te łańcuchy są następnie połączone ze sobą za pomocą krótkich łańcuchów peptydowych, tworząc sieć trójwymiarową.

Do każdego monomeru NAM przyłączony jest tetrapeptyd, który składa się z czterech aminokwasów⁚ L-alaniny, D-glutaminy, kwasu mezodyaminopimelinowego (mDAP) lub L-lizyny i D-alaniny. Te tetrapeptydy odgrywają kluczową rolę w tworzeniu wiązań poprzecznych między łańcuchami peptidoglicanu. Wiązania poprzeczne mogą powstawać między grupą karboksylową D-alaniny jednego tetrapeptydu a grupą aminową mDAP lub lizyny innego tetrapeptydu.

Wiązania glikozydowe

Wiązania glikozydowe są kluczowe dla struktury peptidoglicanu, ponieważ łączą ze sobą monomery NAM i NAG, tworząc długie, liniowe łańcuchy. Wiązanie β-(1,4)-glikozydowe powstaje między węglem C-1 NAM a węglem C-4 NAG. Ten typ wiązania jest charakterystyczny dla peptidoglicanu i innych polisacharydów, takich jak chityna.

Wiązanie β-(1,4)-glikozydowe jest silne i stabilne, co jest ważne dla zapewnienia wytrzymałości i sztywności ściany komórkowej. Jest ono również odporne na działanie wielu enzymów, co chroni peptidoglicano przed degradacją. Jednakże niektóre enzymy, takie jak lizozym, są w stanie rozkładać wiązania β-(1,4)-glikozydowe, co może prowadzić do rozpadu ściany komórkowej i śmierci bakterii.

Wiązania peptydowe

Wiązania peptydowe odgrywają kluczową rolę w tworzeniu sieci trójwymiarowej peptidoglicanu, łącząc ze sobą łańcuchy liniowe. Do każdego monomeru NAM przyłączony jest tetrapeptyd, który składa się z czterech aminokwasów⁚ L-alaniny, D-glutaminy, kwasu mezodyaminopimelinowego (mDAP) lub L-lizyny i D-alaniny.

Wiązania poprzeczne powstają między grupą karboksylową D-alaniny jednego tetrapeptydu a grupą aminową mDAP lub lizyny innego tetrapeptydu. Te wiązania peptydowe są silne i stabilne, co zapewnia wytrzymałość i sztywność ściany komórkowej. Dodatkowo, wiązania peptydowe mogą być modyfikowane przez różne enzymy, co wpływa na właściwości mechaniczne i odporność na antybiotyki peptidoglicanu.

Synteza peptidoglicanu

Synteza peptidoglicanu jest złożonym procesem, który wymaga udziału wielu enzymów i odbywa się w kilku etapach. Pierwszym etapem jest synteza monomerów NAM i NAG w cytoplazmie komórki. Następnie monomery są transportowane do przestrzeni peryplazmatycznej, która znajduje się między błoną komórkową a ścianą komórkową.

W przestrzeni peryplazmatycznej monomery NAM i NAG łączą się ze sobą, tworząc długie łańcuchy liniowe. Do każdego monomeru NAM przyłączony jest tetrapeptyd, który składa się z czterech aminokwasów. Następnie łańcuchy liniowe są połączone ze sobą za pomocą wiązań poprzecznych, tworząc sieć trójwymiarową. Ten proces wymaga udziału enzymów transglikozylacyjnych i transpeptydacyjnych.

Synteza monomerów

Synteza monomerów peptidoglicanu, NAM i NAG, odbywa się w cytoplazmie komórki bakteryjnej. Proces ten rozpoczyna się od syntezy UDP-NAG z glukozo-1-fosforanu. Następnie UDP-NAG jest przekształcany w UDP-NAM poprzez dodanie kwasu mlekowego.

Tetrapeptydy, które są przyłączone do monomerów NAM, są syntetyzowane oddzielnie i następnie przyłączane do UDP-NAM. Synteza tetrapeptydów wymaga udziału wielu enzymów, w tym syntetaz aminoacylowych i ligaz. Po syntezie, UDP-NAM z przyłączonym tetrapeptydem jest transportowany do przestrzeni peryplazmatycznej, gdzie następuje polimeryzacja peptidoglicanu.

Transport monomerów do przestrzeni peryplazmatycznej

Po syntezie w cytoplazmie, monomery peptidoglicanu, UDP-NAM i UDP-NAG, muszą zostać przetransportowane do przestrzeni peryplazmatycznej, gdzie następuje polimeryzacja. Transport ten odbywa się przy udziale specjalnych białek przenośnikowych, które znajdują się w błonie komórkowej.

Białka te wiążą się z monomerami UDP-NAM i UDP-NAG i przenoszą je przez błonę komórkową do przestrzeni peryplazmatycznej. Proces ten wymaga energii i jest ściśle regulowany, aby zapewnić prawidłowe tempo syntezy peptidoglicanu. Po dotarciu do przestrzeni peryplazmatycznej, monomery są gotowe do polimeryzacji, tworząc sieć trójwymiarową peptidoglicanu.

Polimeryzacja peptidoglicanu

Polimeryzacja peptidoglicanu odbywa się w przestrzeni peryplazmatycznej i wymaga udziału dwóch głównych grup enzymów⁚ transglikozylaz i transpeptydaz. Enzymy transglikozylacyjne katalizują tworzenie wiązań glikozydowych między monomerami NAM i NAG, tworząc długie, liniowe łańcuchy.

Enzymy transpeptydacyjne katalizują tworzenie wiązań poprzecznych między tetrapeptydami przyłączonymi do monomerów NAM. Te wiązania poprzeczne łączą ze sobą łańcuchy liniowe, tworząc sieć trójwymiarową peptidoglicanu. Proces polimeryzacji jest ściśle regulowany i podlega wpływowi wielu czynników, w tym dostępności substratów, aktywności enzymów i warunków środowiskowych.

Transglikozylacja

Transglikozylacja jest kluczowym etapem w polimeryzacji peptidoglicanu, ponieważ tworzy długie, liniowe łańcuchy z monomerów NAM i NAG. Enzymy transglikozylacyjne katalizują tworzenie wiązań β-(1,4)-glikozydowych między węglem C-1 NAM a węglem C-4 NAG.

Enzymy te są wysoce specyficzne i rozpoznają tylko określone monomery NAM i NAG, co zapewnia prawidłową sekwencję w łańcuchach peptidoglicanu. Transglikozylacja jest procesem wieloetapowym, który wymaga udziału wielu enzymów i jest ściśle regulowany, aby zapewnić prawidłowe tempo syntezy peptidoglicanu. Zaburzenia w transglikozylacji mogą prowadzić do defektów w ścianie komórkowej i śmierci bakterii.

Transpeptydacja

Transpeptydacja jest ostatnim etapem w polimeryzacji peptidoglicanu, który nadaje ścianie komórkowej jej wytrzymałość i sztywność. Enzymy transpeptydacyjne, znane również jako syntetazy peptydoglikanowe, katalizują tworzenie wiązań poprzecznych między tetrapeptydami przyłączonymi do monomerów NAM.

Te wiązania poprzeczne łączą ze sobą łańcuchy liniowe, tworząc sieć trójwymiarową peptidoglicanu. Transpeptydacja jest procesem wieloetapowym, który wymaga udziału wielu enzymów i jest ściśle regulowany, aby zapewnić prawidłowe tempo syntezy peptidoglicanu. Zaburzenia w transpeptydacji mogą prowadzić do defektów w ścianie komórkowej i śmierci bakterii. Transpeptydacja jest również celem działania wielu antybiotyków, takich jak penicylina.

Funkcje peptidoglicanu

Peptidoglicano pełni wiele kluczowych funkcji w komórce bakteryjnej, zapewniając jej strukturę, ochronę i zdolność do rozmnażania. Główne funkcje peptidoglicanu to⁚

• Utrzymanie kształtu i integralności komórki⁚ Sieć trójwymiarowa peptidoglicanu nadaje ścianie komórkowej sztywność i wytrzymałość, co pozwala komórce bakteryjnej zachować swój charakterystyczny kształt. Bez peptidoglicanu komórka bakteryjna byłaby niestabilna i podatna na uszkodzenia.
• Ochrona przed ciśnieniem osmotycznym⁚ Ściana komórkowa zbudowana z peptidoglicanu chroni komórkę przed wysokim ciśnieniem osmotycznym, które powstaje w wyniku różnicy stężeń substancji rozpuszczonych wewnątrz i na zewnątrz komórki.
• Rola w podziale komórkowym⁚ Peptidoglicano odgrywa ważną rolę w podziale komórkowym bakterii. Podczas podziału komórki, peptidoglicano musi zostać rozłożony i zrekonstruowany, aby umożliwić powstanie dwóch nowych komórek potomnych.

Utrzymanie kształtu i integralności komórki

Peptidoglicano jest kluczowym składnikiem ściany komórkowej bakterii, który zapewnia jej wytrzymałość i sztywność. Sieć trójwymiarowa peptidoglicanu tworzy szkielet, który nadaje komórce określony kształt i chroni ją przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Bez peptidoglicanu komórka bakteryjna byłaby niestabilna i podatna na rozpad. Różne gatunki bakterii mają różne struktury peptidoglicanu, co pozwala im na tworzenie różnych kształtów, takich jak kule (koki), pręty (pałeczki) i spiralne (krętki). Kształt komórki jest ważny dla funkcji bakterii, np. dla przyczepiania się do powierzchni, poruszania się i przenikania do tkanek.

Ochrona przed ciśnieniem osmotycznym

Komórki bakteryjne żyją w środowisku, w którym stężenie substancji rozpuszczonych wewnątrz komórki jest zazwyczaj wyższe niż na zewnątrz. Ta różnica stężeń powoduje napływ wody do komórki, co generuje ciśnienie osmotyczne.

Peptidoglicano, jako sztywna i wytrzymała sieć, chroni komórkę przed rozsadzeniem przez to ciśnienie. Bez peptidoglicanu komórka bakteryjna zostałaby zniszczona przez napływ wody. Peptidoglicano działa jak sztywna ściana, która przeciwdziała ciśnieniu osmotycznemu i utrzymuje integralność komórki.

Rola w podziale komórkowym

Peptidoglicano odgrywa kluczową rolę w podziale komórkowym bakterii. Podczas podziału komórki, peptidoglicano musi zostać rozłożony i zrekonstruowany, aby umożliwić powstanie dwóch nowych komórek potomnych.

Proces ten rozpoczyna się od syntezy nowych monomerów peptidoglicanu, które są następnie wbudowywane w istniejącą sieć peptidoglicanu. Jednocześnie, enzymy autolizyczne rozkładają fragmenty peptidoglicanu, tworząc szczeliny w ścianie komórkowej. Te szczeliny są następnie wypełniane nowymi monomerami peptidoglicanu, tworząc nową ścianę komórkową między dwiema komórkami potomnymi. W ten sposób peptidoglicano umożliwia prawidłowy podział komórki i wzrost populacji bakteryjnej.

Wpływ peptidoglicanu na wzrost i przeżywalność bakterii

Peptidoglicano jest niezbędny dla wzrostu i przeżywalności bakterii. Jego obecność i właściwa struktura są kluczowe dla utrzymania integralności komórki, ochrony przed ciśnieniem osmotycznym i prawidłowego podziału komórkowego.

Zaburzenia w syntezie lub strukturze peptidoglicanu mogą prowadzić do defektów w ścianie komórkowej, co z kolei może skutkować osłabieniem komórki, jej rozpadem lub śmiercią. Dodatkowo, peptidoglicano jest celem działania wielu antybiotyków, które hamują jego syntezę lub rozkładają jego strukturę, co prowadzi do śmierci bakterii. W ten sposób peptidoglicano odgrywa kluczową rolę w wzroście i przeżywalności bakterii, a także w ich wrażliwości na antybiotyki;

Wpływ na morfologię bakterii

Peptidoglicano odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu morfologii bakterii. Różne gatunki bakterii mają różne struktury peptidoglicanu, co pozwala im na tworzenie różnych kształtów, takich jak kule (koki), pręty (pałeczki) i spiralne (krętki).

Na przykład, bakterie Gram-dodatnie mają grubszą warstwę peptidoglicanu niż bakterie Gram-ujemne, co nadaje im bardziej sztywny kształt. Dodatkowo, peptidoglicano może być modyfikowany przez różne enzymy, co wpływa na jego sztywność i elastyczność. Te modyfikacje mogą wpływać na kształt komórki i jej zdolność do poruszania się, przyczepiania się do powierzchni i przenikania do tkanek.

Wpływ na wzrost bakterii

Peptidoglicano jest niezbędny dla prawidłowego wzrostu bakterii. Podczas podziału komórkowego, peptidoglicano musi zostać rozłożony i zrekonstruowany, aby umożliwić powstanie dwóch nowych komórek potomnych.

Zaburzenia w syntezie lub strukturze peptidoglicanu mogą hamować wzrost bakterii. Na przykład, antybiotyki, takie jak penicylina, hamują syntezę peptidoglicanu, co prowadzi do śmierci bakterii. Dodatkowo, mutacje w genach kodujących enzymy biorące udział w syntezie peptidoglicanu mogą prowadzić do defektów w ścianie komórkowej i zaburzeń wzrostu bakterii.

Peptidoglicano a odporność na antybiotyki

Peptidoglicano jest głównym celem działania wielu antybiotyków, takich jak penicylina i wancomycyna. Te antybiotyki hamują syntezę peptidoglicanu, co prowadzi do śmierci bakterii.

Jednakże bakterie mogą rozwijać mechanizmy odporności na antybiotyki, które obejmują mutacje w genach kodujących enzymy biorące udział w syntezie peptidoglicanu, produkcję enzymów inaktywujących antybiotyki lub modyfikację struktury peptidoglicanu. Te mechanizmy odporności mogą prowadzić do zmniejszonej skuteczności antybiotyków i utrudniać leczenie infekcji bakteryjnych. Rozumienie mechanizmów odporności na antybiotyki jest niezbędne do opracowania nowych strategii leczenia infekcji bakteryjnych.

Mechanizmy odporności na antybiotyki

Bakterie rozwinęły różne mechanizmy odporności na antybiotyki, które atakują peptidoglicano. Najczęstsze mechanizmy to⁚

• Mutacje w genach kodujących transpeptydazy⁚ Mutacje w genach kodujących transpeptydazy mogą prowadzić do zmian w strukturze tych enzymów, co czyni je mniej wrażliwymi na działanie antybiotyków. Na przykład, mutacje w miejscu wiązania antybiotyku mogą uniemożliwić antybiotykowi połączenie się z enzymem i zahamowanie jego aktywności.
• Produkcja enzymów inaktywujących antybiotyki⁚ Niektóre bakterie produkują enzymy, które są w stanie rozkładać lub modyfikować antybiotyki, czyniąc je nieskutecznymi. Na przykład, β-laktamazy są enzymami, które rozkładają pierścień β-laktamowy w penicylinie i innych β-laktamowych antybiotykach, co czyni je nieskutecznymi.

Mutacje w genach kodujących transpeptydazy

Mutacje w genach kodujących transpeptydazy są jednym z głównych mechanizmów odporności bakterii na antybiotyki, takie jak penicylina. Transpeptydazy są enzymami, które katalizują tworzenie wiązań poprzecznych między tetrapeptydami w peptidoglicanie.

Mutacje w genach kodujących transpeptydazy mogą prowadzić do zmian w strukturze tych enzymów, co czyni je mniej wrażliwymi na działanie antybiotyków. Na przykład, mutacje w miejscu wiązania antybiotyku mogą uniemożliwić antybiotykowi połączenie się z enzymem i zahamowanie jego aktywności. W rezultacie, bakterie z mutacjami w genach kodujących transpeptydazy stają się odporne na działanie antybiotyków, które normalnie hamują te enzymy.

Produkcja enzymów inaktywujących antybiotyki

Niektóre bakterie rozwinęły mechanizm odporności na antybiotyki polegający na produkcji enzymów, które są w stanie rozkładać lub modyfikować antybiotyki, czyniąc je nieskutecznymi. Te enzymy są nazywane enzymami inaktywującymi antybiotyki.

Na przykład, β-laktamazy są enzymami, które rozkładają pierścień β-laktamowy w penicylinie i innych β-laktamowych antybiotykach, co czyni je nieskutecznymi. Inne enzymy inaktywujące antybiotyki mogą modyfikować strukturę antybiotyku, co uniemożliwia mu wiązanie się z jego celem w komórce bakteryjnej. Produkcja enzymów inaktywujących antybiotyki jest ważnym mechanizmem odporności na antybiotyki i stanowi wyzwanie dla rozwoju nowych leków.

Peptidoglicano a zwalczanie infekcji bakteryjnych

Peptidoglicano jest kluczowym celem działania wielu antybiotyków, które są stosowane do zwalczania infekcji bakteryjnych. Antybiotyki, takie jak penicylina i wancomycyna, hamują syntezę peptidoglicanu, co prowadzi do śmierci bakterii.

Dodatkowo, niektóre enzymy, takie jak lizozym, są w stanie rozkładać peptidoglicano, co również może prowadzić do śmierci bakterii. Lizozym jest obecny w łzach, ślinie i innych płynach ustrojowych, gdzie odgrywa rolę w ochronie przed infekcjami bakteryjnymi. Rozumienie funkcji peptidoglicanu i jego roli w zwalczaniu infekcji bakteryjnych jest kluczowe dla opracowania nowych strategii leczenia i zapobiegania chorobom bakteryjnym.

Wpływ lizozymu na peptidoglicano

Lizozm jest enzymem, który występuje naturalnie w organizmach żywych, w tym u ludzi, i odgrywa ważną rolę w ochronie przed infekcjami bakteryjnymi. Lizozm działa poprzez rozkładanie wiązań β-(1,4)-glikozydowych w peptidoglicanie, głównym składniku ściany komórkowej bakterii.

Ten proces prowadzi do osłabienia ściany komórkowej i ostatecznie do śmierci bakterii. Lizozm jest obecny w łzach, ślinie, białku jaja kurzego i innych płynach ustrojowych, gdzie działa jako naturalna bariera ochronna przed infekcjami bakteryjnymi. W medycynie, lizozym jest stosowany jako dodatek do niektórych antybiotyków, aby zwiększyć ich skuteczność w zwalczaniu infekcji bakteryjnych.

Wpływ penicyliny na peptidoglicano

Penicylina jest antybiotykiem, który działa poprzez hamowanie syntezy peptidoglicanu. Penicylina wiąże się z transpeptydazami, enzymami odpowiedzialnymi za tworzenie wiązań poprzecznych między tetrapeptydami w peptidoglicanie.

To wiązanie hamuje aktywność transpeptydaz, co prowadzi do powstania defektów w ścianie komórkowej bakterii. Bez prawidłowo zbudowanej ściany komórkowej, komórka bakteryjna jest niestabilna i podatna na rozpad. Penicylina jest skutecznym antybiotykiem przeciwko wielu bakteriom Gram-dodatnim i Gram-ujemnym, ale jej skuteczność może być ograniczona przez rozwój odporności na antybiotyki.