Linfopoezja: Podstawy

Linfopoezja to proces tworzenia i rozwoju limfocytów, kluczowych komórek układu odpornościowego odpowiedzialnych za odporność adaptacyjną.

Linfopoezja jest integralną częścią hematopoezy, złożonego procesu tworzenia wszystkich komórek krwi, w tym limfocytów, erytrocytów, granulocytów i płytek krwi.

Linfopoezja rozpoczyna się od komórek macierzystych hematopoetycznych (HSC), które mają zdolność do różnicowania się w różne typy komórek krwi, w tym limfocyty.

Wprowadzenie

Linfopoezja, znana również jako limfopoeza, to złożony i ściśle regulowany proces biologiczny, który obejmuje rozwój i dojrzewanie limfocytów, kluczowych komórek układu odpornościowego. Limfocyty, stanowiące około 20-40% wszystkich komórek krwi, odgrywają kluczową rolę w odpowiedzi immunologicznej, rozpoznając i eliminując patogeny, takie jak bakterie, wirusy i grzyby. Istnieją dwa główne typy limfocytów⁚ limfocyty B i limfocyty T, które różnią się swoimi funkcjami i mechanizmami działania.

Limfocyty B są odpowiedzialne za produkcję przeciwciał, białek, które wiążą się do specyficznych antygenów na powierzchni patogenów, neutralizując je i ułatwiając ich eliminację przez inne komórki odpornościowe. Limfocyty T, z kolei, są odpowiedzialne za rozpoznawanie i niszczenie komórek zakażonych patogenami lub komórek nowotworowych. Działają one poprzez bezpośredni kontakt z komórkami docelowymi, uwalniając cytokiny, które aktywują inne komórki odpornościowe, lub indukując apoptozę (zaprogramowaną śmierć komórkową) w komórkach docelowych.

Linfopoezja jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego i ochrony organizmu przed infekcjami. Zaburzenia linfopoezy mogą prowadzić do rozwoju różnych chorób autoimmunologicznych, niedoborów odporności lub nowotworów układu limfatycznego.

Linfopoezja jako część hematopoezy

Linfopoezja stanowi integralną część hematopoezy, złożonego procesu tworzenia i rozwoju wszystkich komórek krwi, w tym limfocytów. Hematopoeza rozpoczyna się od komórek macierzystych hematopoetycznych (HSC), które są pluripotentnymi komórkami zdolnymi do różnicowania się w różne linie komórek krwi, w tym limfocyty, erytrocyty, granulocyty i płytki krwi. HSC znajdują się w szpiku kostnym, gdzie podlegają ciągłemu procesowi samoodnawiania i różnicowania, zapewniając stały dopływ nowych komórek krwi do organizmu.

W ramach hematopoezy, linfopoezja obejmuje specyficzne etapy rozwoju limfocytów, począwszy od komórek prekursorowych lymfoidalnych, które powstają z HSC, aż do dojrzałych limfocytów B i T. Proces ten jest ściśle regulowany przez różne czynniki wzrostu i cytokiny, które kontrolują proliferację, różnicowanie i dojrzewanie komórek prekursorowych.

Linfopoezja i hematopoeza są ze sobą ściśle powiązane, a ich prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne dla utrzymania homeostazy układu odpornościowego i zapewnienia odpowiedniej odpowiedzi immunologicznej na patogeny.

Linfopoezja⁚ Podstawy

Komórki macierzyste i ich różnicowanie

Linfopoezja rozpoczyna się od komórek macierzystych hematopoetycznych (HSC), które są pluripotentnymi komórkami zdolnymi do różnicowania się w różne linie komórek krwi, w tym limfocyty. HSC znajdują się w szpiku kostnym, gdzie podlegają ciągłemu procesowi samoodnawiania i różnicowania, zapewniając stały dopływ nowych komórek krwi do organizmu. HSC są niezwykle rzadkie, stanowiąc około 0,01% komórek szpiku kostnego, ale ich zdolność do samoodnawiania i różnicowania jest kluczowa dla utrzymania homeostazy układu krwiotwórczego.

Różnicowanie HSC w limfocyty rozpoczyna się od powstania komórek prekursorowych lymfoidalnych (CLP), które są zobowiązane do rozwoju w limfocyty B lub T. CLP charakteryzują się ekspresją specyficznych markerów powierzchniowych, takich jak CD34 i CD10, które odróżniają je od innych komórek prekursorowych. CLP następnie migrują do różnych narządów limfatycznych, gdzie podlegają dalszym etapom różnicowania i dojrzewania.

Proces różnicowania HSC w limfocyty jest ściśle regulowany przez różne czynniki wzrostu i cytokiny, które kontrolują proliferację, różnicowanie i dojrzewanie komórek prekursorowych. Na przykład, czynnik wzrostu granulocytów i makrofagów (GM-CSF) stymuluje proliferację HSC, a interleukina-7 (IL-7) jest niezbędna dla rozwoju limfocytów B i T.

Linfopoezja przebiega przez szereg etapów, w których komórki prekursorowe lymfoidalne przechodzą przez proces różnicowania i dojrzewania, aby stać się dojrzałymi limfocytami B i T.

Limfocyty B rozwijają się w szpiku kostnym, przechodząc przez różne etapy dojrzewania, podczas których nabywają zdolność do produkcji przeciwciał.

Limfocyty T rozwijają się w grasicy, gdzie przechodzą przez proces selekcji, który zapewnia, że ​​rozpoznają i atakują antygeny obce, a nie antygeny własne organizmu.

Komórki prekursorowe lymfoidalne

Linfopoezja rozpoczyna się od komórek prekursorowych lymfoidalnych (CLP), które są zobowiązane do rozwoju w limfocyty B lub T. CLP powstają z komórek macierzystych hematopoetycznych (HSC) w szpiku kostnym i charakteryzują się ekspresją specyficznych markerów powierzchniowych, takich jak CD34 i CD10, które odróżniają je od innych komórek prekursorowych. CLP są komórkami wielozdolnymi, zdolnymi do różnicowania się w różne typy limfocytów, ale ich potencjał rozwojowy jest ograniczony w porównaniu do HSC.

CLP migrują z szpiku kostnego do różnych narządów limfatycznych, gdzie podlegają dalszym etapom różnicowania i dojrzewania. W szpiku kostnym CLP rozwijają się w limfocyty B, podczas gdy w grasicy rozwijają się w limfocyty T. Proces ten jest ściśle regulowany przez różne czynniki wzrostu i cytokiny, które kontrolują proliferację, różnicowanie i dojrzewanie komórek prekursorowych. Na przykład, interleukina-7 (IL-7) jest niezbędna dla rozwoju zarówno limfocytów B, jak i T, stymulując ich proliferację i przeżycie.

Komórki prekursorowe lymfoidalne stanowią kluczowy etap w linfopoezie, ponieważ ich różnicowanie i dojrzewanie prowadzą do powstania dojrzałych limfocytów B i T, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego.

Rozwój limfocytów B

Rozwój limfocytów B rozpoczyna się w szpiku kostnym, gdzie komórki prekursorowe lymfoidalne (CLP) przechodzą przez szereg etapów dojrzewania, aby stać się dojrzałymi limfocytami B zdolnymi do produkcji przeciwciał. Proces ten obejmuje reorganizację genów immunoglobulinowych, która nadaje limfocytom B specyficzność antygenową, a także selekcję klonalną, która eliminuje limfocyty B rozpoznające antygeny własne organizmu.

Pierwszym etapem rozwoju limfocytów B jest etap pro-B, w którym komórki CLP rozpoczynają reorganizację genów immunoglobulinowych. Geny immunoglobulinowe składają się z różnych segmentów, które są ułożone w określony sposób, aby utworzyć unikalny receptor antygenowy. Reorganizacja genów immunoglobulinowych jest procesem losowym, który prowadzi do powstania ogromnej różnorodności receptorów antygenowych, co pozwala limfocytom B rozpoznawać szeroki zakres antygenów.

Następnie komórki pro-B przechodzą w etap pre-B, w którym ekspresja łańcucha ciężkiego immunoglobuliny (IgM) jest wykrywana na powierzchni komórki. Ten etap jest kluczowy dla selekcji klonalnej, która eliminuje limfocyty B rozpoznające antygeny własne organizmu. Limfocyty B, które rozpoznają antygeny własne, są usuwane przez apoptozę, podczas gdy limfocyty B rozpoznające antygeny obce przechodzą do następnego etapu rozwoju.

Linfopoezja⁚ Etapy rozwoju

Rozwój limfocytów T

Rozwój limfocytów T rozpoczyna się w grasicy, narządzie limfatycznym położonym w klatce piersiowej. Komórki prekursorowe lymfoidalne (CLP) migrują z szpiku kostnego do grasicy, gdzie podlegają dalszym etapom różnicowania i dojrzewania. W grasicy limfocyty T przechodzą przez proces selekcji, który zapewnia, że ​​rozpoznają i atakują antygeny obce, a nie antygeny własne organizmu. Proces ten jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego i zapobiegania chorobom autoimmunologicznym.

Pierwszym etapem rozwoju limfocytów T jest etap podkorowy, w którym limfocyty T przechodzą przez proces reorganizacji genów receptora komórek T (TCR). TCR jest receptorem powierzchniowym, który rozpoznaje antygeny prezentowane przez komórki prezentujące antygen (APC). Reorganizacja genów TCR jest procesem losowym, który prowadzi do powstania ogromnej różnorodności receptorów TCR, co pozwala limfocytom T rozpoznawać szeroki zakres antygenów.

Następnie limfocyty T przechodzą do kory grasicy, gdzie podlegają selekcji pozytywnej i negatywnej. Selekcja pozytywna eliminuje limfocyty T, które nie są w stanie rozpoznawać antygenów prezentowanych przez APC, podczas gdy selekcja negatywna eliminuje limfocyty T, które rozpoznają antygeny własne organizmu. Limfocyty T, które przechodzą selekcję pozytywną i negatywną, stają się dojrzałymi limfocytami T, zdolnymi do rozpoznawania i ataku antygenów obcych.

Szpik kostny jest głównym miejscem hematopoezy, w tym linfopoezy, gdzie powstają i dojrzewają komórki prekursorowe lymfoidalne.

Grasica jest narządem limfatycznym, w którym limfocyty T przechodzą przez proces selekcji i dojrzewania, aby stać się funkcjonalnymi komórkami odpornościowymi.

Węzły chłonne są małymi, owalnymi strukturami, które pełnią rolę filtrów dla limfy i są miejscem odpowiedzi immunologicznej.

Śledziona jest największym narządem limfatycznym, który filtruje krew i usuwa stare lub uszkodzone krwinki czerwone, a także zawiera limfocyty.

Szpik kostny⁚ miejsce narodzin

Szpik kostny, miękka, gąbczasta tkanka znajdująca się wewnątrz kości, stanowi główne miejsce hematopoezy, w tym linfopoezy. To właśnie w szpiku kostnym powstają i dojrzewają komórki prekursorowe lymfoidalne (CLP), które są zobowiązane do rozwoju w limfocyty B lub T. CLP powstają z komórek macierzystych hematopoetycznych (HSC), które są pluripotentnymi komórkami zdolnymi do różnicowania się w różne linie komórek krwi, w tym limfocyty, erytrocyty, granulocyty i płytki krwi. HSC znajdują się w szpiku kostnym, gdzie podlegają ciągłemu procesowi samoodnawiania i różnicowania, zapewniając stały dopływ nowych komórek krwi do organizmu.

Szpik kostny zapewnia odpowiednie środowisko dla rozwoju limfocytów B, dostarczając niezbędne czynniki wzrostu i cytokiny, które kontrolują proliferację, różnicowanie i dojrzewanie komórek prekursorowych. Na przykład, interleukina-7 (IL-7) jest niezbędna dla rozwoju limfocytów B, stymulując ich proliferację i przeżycie. Szpik kostny zawiera również komórki stromalne, które tworzą mikrośrodowisko dla rozwoju limfocytów B, dostarczając sygnały i wsparcie dla ich dojrzewania.

W szpiku kostnym limfocyty B przechodzą przez szereg etapów dojrzewania, podczas których nabywają zdolność do produkcji przeciwciał. Proces ten obejmuje reorganizację genów immunoglobulinowych, która nadaje limfocytom B specyficzność antygenową, a także selekcję klonalną, która eliminuje limfocyty B rozpoznające antygeny własne organizmu.

Grasica⁚ szkolenie limfocytów T

Grasica, narząd limfatyczny położony w klatce piersiowej, stanowi kluczowe miejsce dla rozwoju i dojrzewania limfocytów T. Limfocyty T, odpowiedzialne za odporność komórkową, przechodzą w grasicy przez proces selekcji, który zapewnia, że ​​rozpoznają i atakują antygeny obce, a nie antygeny własne organizmu. Proces ten jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego i zapobiegania chorobom autoimmunologicznym.

W grasicy limfocyty T przechodzą przez różne etapy rozwoju, w tym etap podkorowy i korowy. W etapie podkorowym limfocyty T przechodzą przez proces reorganizacji genów receptora komórek T (TCR), który nadaje im specyficzność antygenową. TCR jest receptorem powierzchniowym, który rozpoznaje antygeny prezentowane przez komórki prezentujące antygen (APC). Reorganizacja genów TCR jest procesem losowym, który prowadzi do powstania ogromnej różnorodności receptorów TCR, co pozwala limfocytom T rozpoznawać szeroki zakres antygenów.

Następnie limfocyty T przechodzą do kory grasicy, gdzie podlegają selekcji pozytywnej i negatywnej. Selekcja pozytywna eliminuje limfocyty T, które nie są w stanie rozpoznawać antygenów prezentowanych przez APC, podczas gdy selekcja negatywna eliminuje limfocyty T, które rozpoznają antygeny własne organizmu. Limfocyty T, które przechodzą selekcję pozytywną i negatywną, stają się dojrzałymi limfocytami T, zdolnymi do rozpoznawania i ataku antygenów obcych.

Węzły chłonne⁚ centra odporności

Węzły chłonne, małe, owalne struktury rozmieszczone w całym organizmie, stanowią kluczowe centra odporności, pełniąc rolę filtrów dla limfy i będąc miejscem odpowiedzi immunologicznej. Limfa, płyn tkankowy zawierający limfocyty i inne komórki odpornościowe, przepływa przez węzły chłonne, gdzie jest filtrowana i oczyszczana z patogenów i innych szkodliwych substancji.

Węzły chłonne są bogate w limfocyty B i T, które pełnią różne funkcje w odpowiedzi immunologicznej. Limfocyty B w węzłach chłonnych dojrzewają i różnicują się w komórki plazmatyczne produkujące przeciwciała, które neutralizują patogeny. Limfocyty T w węzłach chłonnych rozpoznają i atakują komórki zakażone patogenami lub komórki nowotworowe. Węzły chłonne zawierają również komórki prezentujące antygen (APC), takie jak komórki dendrytyczne i makrofagi, które pobierają i prezentują antygeny limfocytom T, inicjując odpowiedź immunologiczną.

Węzły chłonne odgrywają kluczową rolę w odpowiedzi immunologicznej, zapewniając miejsce dla spotkań limfocytów z antygenami, a także dla rozwoju i dojrzewania komórek odpornościowych. W przypadku infekcji węzły chłonne mogą ulec powiększeniu, co jest oznaką aktywnej odpowiedzi immunologicznej.

Linfopoezja⁚ Lokalne środowisko

Śledziona⁚ filtr krwi

Śledziona, największy narząd limfatyczny w organizmie, pełni rolę filtra krwi, usuwając stare lub uszkodzone krwinki czerwone, a także zawiera limfocyty, które odgrywają kluczową rolę w odpowiedzi immunologicznej. Śledziona jest położona w górnej lewej części jamy brzusznej, tuż pod przeponą, i jest otoczona cienką torebką łącznotkankową.

Śledziona składa się z dwóch głównych części⁚ miazgi białej i miazgi czerwonej. Miazga biała zawiera limfocyty, w tym limfocyty B i T, które są odpowiedzialne za rozpoznawanie i eliminację patogenów. Miazga czerwona zawiera krwinki czerwone, krwinki białe i płytki krwi, a także komórki prezentujące antygen (APC), takie jak komórki dendrytyczne i makrofagi. APC pobierają i prezentują antygeny limfocytom T, inicjując odpowiedź immunologiczną.

Śledziona odgrywa kluczową rolę w odpowiedzi immunologicznej, zapewniając miejsce dla spotkań limfocytów z antygenami, a także dla rozwoju i dojrzewania komórek odpornościowych. W przypadku infekcji śledziona może ulec powiększeniu, co jest oznaką aktywnej odpowiedzi immunologicznej. Śledziona jest również ważna dla recyklingu żelaza z rozkładanych krwinek czerwonych, które są usuwane z krwi.

Linfopoezja jest ściśle regulowana przez różne cytokiny i czynniki wzrostu, które wpływają na proliferację, różnicowanie i dojrzewanie komórek prekursorowych.

Cytokiny i czynniki wzrostu wiążą się do specyficznych receptorów na powierzchni komórek prekursorowych, aktywując szlaki sygnałowe, które kontrolują ekspresję genów i rozwój komórek.

Antygeny, obce substancje, mogą również wpływać na linfopoezję, stymulując proliferację i różnicowanie limfocytów, co prowadzi do odpowiedzi immunologicznej.

Cytokiny i czynniki wzrostu

Linfopoezja, podobnie jak inne procesy rozwojowe w organizmie, jest ściśle regulowana przez różnorodne czynniki, w tym cytokiny i czynniki wzrostu. Cytokiny są małymi białkowymi cząsteczkami sygnałowymi, które są produkowane przez różne komórki układu odpornościowego i innych tkanek. Czynniki wzrostu, z kolei, są białkami, które stymulują proliferację i różnicowanie komórek. Oba te rodzaje cząsteczek odgrywają kluczową rolę w regulacji linfopoezy, kontrolując proliferację, różnicowanie i dojrzewanie komórek prekursorowych limfoidalnych.

Interleukina-7 (IL-7) jest kluczową cytokiną dla rozwoju zarówno limfocytów B, jak i T. IL-7 stymuluje proliferację i przeżycie komórek prekursorowych lymfoidalnych, a także wpływa na ekspresję genów odpowiedzialnych za rozwój limfocytów. Inne cytokiny, takie jak interleukina-3 (IL-3), interleukina-4 (IL-4) i czynnik wzrostu granulocytów i makrofagów (GM-CSF), również odgrywają rolę w rozwoju limfocytów, wpływając na ich proliferację, różnicowanie i funkcję.

Czynniki wzrostu, takie jak czynnik wzrostu fibroblastów (FGF), czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF) i czynnik wzrostu płytek krwi (PDGF), również odgrywają rolę w linfopoezie, stymulując proliferację komórek prekursorowych i tworzenie mikrośrodowiska dla rozwoju limfocytów.

Receptorowe szlaki sygnałowe

Cytokiny i czynniki wzrostu, aby wywołać swoje działanie, muszą wiązać się ze specyficznymi receptorami na powierzchni komórek prekursorowych limfoidalnych. Te receptory są białkami transbłonowymi, które posiadają domenę zewnątrzkomórkową wiążącą ligand (cytokinę lub czynnik wzrostu) oraz domenę wewnątrzkomórkową, która przekazuje sygnał do wnętrza komórki. Po związaniu liganda z receptorem, następuje aktywacja kaskady sygnałowej, która prowadzi do zmian w ekspresji genów i rozwoju komórek.

Istnieje wiele różnych receptorowych szlaków sygnałowych zaangażowanych w linfopoezję, a każdy z nich jest specyficzny dla określonego liganda i odgrywa kluczową rolę w regulacji różnych aspektów rozwoju limfocytów. Na przykład, szlak sygnałowy IL-7, który jest aktywowany przez cytokinę IL-7, jest niezbędny dla rozwoju zarówno limfocytów B, jak i T. Szlak ten stymuluje proliferację i przeżycie komórek prekursorowych lymfoidalnych, a także wpływa na ekspresję genów odpowiedzialnych za rozwój limfocytów.

Receptorowe szlaki sygnałowe odgrywają kluczową rolę w regulacji linfopoezy, zapewniając precyzyjne i specyficzne odpowiedzi na sygnały z otoczenia komórkowego. Zaburzenia w tych szlakach mogą prowadzić do zaburzeń linfopoezy i rozwoju chorób układu odpornościowego.

Linfopoezja⁚ Regulacja

Wpływ antygenów

Antygeny, obce substancje, takie jak bakterie, wirusy, grzyby, czy toksyny, odgrywają kluczową rolę w regulacji linfopoezy, stymulując proliferację i różnicowanie limfocytów, co prowadzi do odpowiedzi immunologicznej. Antygeny są rozpoznawane przez limfocyty B i T za pomocą specyficznych receptorów powierzchniowych⁚ przeciwciał dla limfocytów B i receptorów komórek T (TCR) dla limfocytów T.

Po rozpoznaniu antygenu, limfocyty B i T ulegają aktywacji, co prowadzi do ich proliferacji i różnicowania w komórki efektorowe, które są zdolne do eliminacji patogenów. Limfocyty B różnicują się w komórki plazmatyczne produkujące przeciwciała, które wiążą się do antygenów, neutralizując je i ułatwiając ich eliminację przez inne komórki odpornościowe. Limfocyty T różnicują się w komórki cytotoksyczne, które bezpośrednio niszczą komórki zakażone patogenami, lub w komórki pomocnicze, które uwalniają cytokiny, które aktywują inne komórki odpornościowe.

Wpływ antygenów na linfopoezję jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego i ochrony organizmu przed infekcjami. Antygeny stymulują rozwój i dojrzewanie limfocytów, zapewniając odpowiednią odpowiedź immunologiczną na patogeny.

Linfopoezja jest kluczowa dla rozwoju limfocytów, które są odpowiedzialne za odporność adaptacyjną, czyli specyficzną odpowiedź immunologiczną na patogeny.

Chociaż linfopoezja jest głównie związana z odpornością adaptacyjną, limfocyty mogą również odgrywać rolę w odporności wrodzonej, stanowiąc pierwszą linię obrony przed patogenami.

Choroby związane z zaburzeniami linfopoezy

Zaburzenia linfopoezy mogą prowadzić do rozwoju różnych chorób, takich jak niedobory odporności, choroby autoimmunologiczne i nowotwory układu limfatycznego.

Rola w odporności adaptacyjnej

Linfopoezja odgrywa kluczową rolę w rozwoju limfocytów, które są odpowiedzialne za odporność adaptacyjną, czyli specyficzną odpowiedź immunologiczną na patogeny. Odporność adaptacyjna charakteryzuje się zdolnością do rozpoznawania i zapamiętywania specyficznych antygenów, co pozwala na szybsze i skuteczniejsze reagowanie na ponowne zetknięcie się z tym samym patogenem. Limfocyty B i T, które powstają w wyniku linfopoezy, odgrywają kluczową rolę w odporności adaptacyjnej.

Limfocyty B są odpowiedzialne za produkcję przeciwciał, białek, które wiążą się do specyficznych antygenów na powierzchni patogenów, neutralizując je i ułatwiając ich eliminację przez inne komórki odpornościowe. Limfocyty T, z kolei, są odpowiedzialne za rozpoznawanie i niszczenie komórek zakażonych patogenami lub komórek nowotworowych. Działają one poprzez bezpośredni kontakt z komórkami docelowymi, uwalniając cytokiny, które aktywują inne komórki odpornościowe, lub indukując apoptozę (zaprogramowaną śmierć komórkową) w komórkach docelowych.

Linfopoezja jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego i ochrony organizmu przed infekcjami. Zaburzenia linfopoezy mogą prowadzić do rozwoju różnych chorób autoimmunologicznych, niedoborów odporności lub nowotworów układu limfatycznego.

Linfopoezja⁚ Znaczenie

Znaczenie w odporności wrodzonej

Chociaż linfopoezja jest głównie związana z odpornością adaptacyjną, limfocyty, które powstają w wyniku tego procesu, mogą również odgrywać rolę w odporności wrodzonej, stanowiąc pierwszą linię obrony przed patogenami. Odporność wrodzona jest niespecyficzna i działa natychmiastowo, bez konieczności wcześniejszego kontaktu z patogenem. W przeciwieństwie do odporności adaptacyjnej, odporność wrodzona nie tworzy pamięci immunologicznej.

Limfocyty NK (Natural Killer) są typem limfocytów, które należą do układu odporności wrodzonej. Limfocyty NK nie posiadają specyficznych receptorów antygenowych, takich jak limfocyty B i T, ale rozpoznają i niszczą komórki zakażone patogenami lub komórki nowotworowe na podstawie braku ekspresji cząsteczek MHC I na ich powierzchni. Limfocyty NK uwalniają cytokiny, takie jak interferon gamma (IFN-γ), które aktywują inne komórki odpornościowe, a także bezpośrednio niszczą komórki docelowe poprzez uwalnianie cytotoksycznych granulek.

Limfocyty Tγδ są innym typem limfocytów, które mogą uczestniczyć w odporności wrodzonej. Limfocyty Tγδ ekspresją TCR, który rozpoznaje szeroką gamę antygenów, w tym antygeny bakteryjne i wirusowe. Limfocyty Tγδ mogą szybko reagować na infekcje i uwalniać cytokiny, które aktywują inne komórki odpornościowe.