Korzyści zdrowotne Chontaduro

Chontaduro⁚ 11 Korzyści dla Zdrowia

Chontaduro, znany również jako palma owocowa, to owoc pochodzący z Ameryki Południowej, który jest bogaty w składniki odżywcze i ma wiele korzyści dla zdrowia. W tym artykule omówimy 11 korzyści zdrowotnych związanych ze spożywaniem chontaduro.

Wprowadzenie

Chontaduro, znany również jako palma owocowa, to owoc pochodzący z Ameryki Południowej, który od wieków jest ceniony ze względu na swój wyjątkowy smak i bogate wartości odżywcze. Ten tropikalny owoc, o naukowej nazwie Bactris gasipaes, jest powszechnie uprawiany w regionach tropikalnych i subtropikalnych Ameryki Południowej, a jego popularność rozprzestrzenia się na całym świecie. Chontaduro jest niezwykle wszechstronnym owocem, który można spożywać na surowo, gotowany, prażony lub przetworzony na dżemy, soki i inne produkty spożywcze. Jego słodki, lekko kwaśny smak i gęsta, kremowa konsystencja sprawiają, że jest to doskonały dodatek do wielu potraw. Oprócz walorów smakowych, chontaduro wyróżnia się imponującym profilem odżywczym, będąc bogatym źródłem witamin, minerałów, przeciwutleniaczy i błonnika. Te składniki odżywcze przyczyniają się do szerokiej gamy korzyści zdrowotnych, które omówimy szczegółowo w dalszej części artykułu.

Co to jest Chontaduro?

Chontaduro, znany również jako palma owocowa, to owoc pochodzący z drzewa palmowego Bactris gasipaes, należącego do rodziny Arecaceae. Drzewo to jest rodzime dla Ameryki Południowej, a jego owoce są powszechnie uprawiane w regionach tropikalnych i subtropikalnych, w tym w Kolumbii, Ekwadorze, Peru, Boliwii i Brazylii. Chontaduro jest owocną palmą, która może osiągnąć wysokość do 20 metrów. Jej owoce, o średnicy około 5 cm, mają twardą, brązową skórkę i słodki, lekko kwaśny miąższ. Wewnątrz owocu znajduje się duże, twarde nasiono, które jest niejadalne. Chontaduro jest powszechnie spożywany w Ameryce Południowej, gdzie jest wykorzystywany w wielu potrawach i napojach. Jego owoce można spożywać na surowo, gotowane, prażone lub przetworzone na dżemy, soki i inne produkty spożywcze. Chontaduro jest również cenione ze względu na swoje właściwości odżywcze i korzyści zdrowotne.

Wartość Odżywcza Chontaduro

Chontaduro to prawdziwa skarbnica wartości odżywczych. Jest bogatym źródłem witamin, minerałów, przeciwutleniaczy i błonnika, co czyni go cennym składnikiem diety. W 100 gramach chontaduro znajdziemy około⁚

  • Kalorie⁚ 100 kcal
  • Węglowodany⁚ 24 g
  • Błonnik⁚ 4 g
  • Białko⁚ 1 g
  • Tłuszcz⁚ 0,5 g
Chontaduro jest również bogate w witaminy, w tym⁚
  • Witamina C⁚ 20 mg
  • Witamina A⁚ 100 IU
  • Witamina B6⁚ 0,2 mg
  • Kwas foliowy⁚ 10 mcg
Oprócz witamin, chontaduro zawiera również ważne minerały, takie jak⁚
  • Potas⁚ 300 mg
  • Magnez⁚ 20 mg
  • Fosfor⁚ 30 mg
  • Żelazo⁚ 1 mg
Ta imponująca kompozycja składników odżywczych sprawia, że chontaduro jest cennym pożywieniem dla zdrowia.

Witaminy i Minerały

Chontaduro jest bogatym źródłem witamin i minerałów, które odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wśród najbardziej znaczących składników odżywczych tego owocu znajdują się⁚

  • Witamina C⁚ Chontaduro jest doskonałym źródłem witaminy C, silnego przeciwutleniacza, który chroni komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Witamina C jest niezbędna do syntezy kolagenu, białka, które wzmacnia tkanki łącznej, kości, skórę i naczynia krwionośne.
  • Witamina A⁚ Chontaduro zawiera również witaminę A, która jest niezbędna dla prawidłowego widzenia, wzrostu i rozwoju komórek, a także dla zdrowej skóry i błon śluzowych.
  • Potas⁚ Potas jest ważnym minerałem, który reguluje ciśnienie krwi, równowagę elektrolitową i prawidłowe funkcjonowanie mięśni i nerwów. Chontaduro jest bogatym źródłem potasu, co czyni go cennym pożywieniem dla osób z wysokim ciśnieniem krwi.
  • Magnez⁚ Magnez jest niezbędny do ponad 300 reakcji biochemicznych w organizmie, w tym do prawidłowego funkcjonowania mięśni, nerwów i serca. Chontaduro zawiera znaczące ilości magnezu, który przyczynia się do zmniejszenia stresu i poprawy snu.
Te witaminy i minerały w połączeniu z innymi składnikami odżywczymi chontaduro przyczyniają się do jego imponującego profilu zdrowotnego.

Antyoksydanty

Chontaduro jest bogatym źródłem przeciwutleniaczy, które chronią komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Wolne rodniki to niestabilne cząsteczki, które powstają w wyniku naturalnych procesów metabolicznych, a także w wyniku narażenia na czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza, dym tytoniowy i promieniowanie UV. Nadmiar wolnych rodników może prowadzić do stresu oksydacyjnego, który jest związany z wieloma chorobami przewlekłymi, w tym z chorobami serca, nowotworami i chorobami neurodegeneracyjnymi. Przeciwutleniacze neutralizują wolne rodniki, zapobiegając uszkodzeniu komórek i chroniąc organizm przed chorobami. Chontaduro zawiera wiele przeciwutleniaczy, w tym witaminę C, witaminę A, karotenoidy i polifenole. Te związki odgrywają ważną rolę w ochronie organizmu przed stresem oksydacyjnym, wspierając zdrowie i długowieczność.

Włókno Dietetyczne

Chontaduro jest bogatym źródłem błonnika pokarmowego, który jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego. Błonnik jest rodzajem węglowodanu, który nie jest trawiony przez organizm, ale odgrywa ważną rolę w regulacji pracy jelit. Błonnik pokarmowy działa jak „miotła” w jelitach, pomagając w usuwaniu odpadów i toksyn z organizmu. Dodatkowo, błonnik spowalnia wchłanianie cukru do krwi, co pomaga w utrzymaniu stabilnego poziomu glukozy i zapobiega gwałtownym skokom insuliny. Włączenie chontaduro do diety może pomóc w⁚

  • Uregulowaniu pracy jelit⁚ Błonnik pomaga w utrzymaniu regularnego wypróżniania, zapobiegając zaparciom i poprawiając trawienie.
  • Zmniejszeniu ryzyka chorób przewlekłych⁚ Błonnik może pomóc w obniżeniu poziomu cholesterolu we krwi, zmniejszeniu ryzyka cukrzycy typu 2 i chorób serca.
  • Uczuciu sytości⁚ Błonnik zwiększa objętość posiłków, co pomaga w uczuciu sytości i kontrolowaniu apetytu.
Dzięki bogactwu błonnika pokarmowego, chontaduro jest cennym pożywieniem dla zdrowia przewodu pokarmowego i ogólnego samopoczucia.

Korzyści dla Zdrowia Chontaduro

Chontaduro, dzięki bogactwu składników odżywczych, oferuje szeroki wachlarz korzyści dla zdrowia. Regularne spożywanie tego owocu może korzystnie wpływać na wiele aspektów naszego organizmu, od zdrowia przewodu pokarmowego po odporność i poziom energii. Badania naukowe potwierdzają, że chontaduro może⁚

  • Poprawiać trawienie⁚ Błonnik pokarmowy zawarty w chontaduro reguluje pracę jelit, zapobiegając zaparciom i poprawiając wchłanianie składników odżywczych.
  • Obniżać poziom cholesterolu⁚ Błonnik rozpuszczalny zawarty w chontaduro wiąże cholesterol w jelitach, co pomaga w obniżeniu jego poziomu we krwi i zmniejszeniu ryzyka chorób serca.
  • Wzmacniać układ odpornościowy⁚ Witamina C i inne przeciwutleniacze obecne w chontaduro chronią organizm przed infekcjami, wzmacniając układ odpornościowy.
  • Zwiększać poziom energii⁚ Chontaduro jest dobrym źródłem węglowodanów, które dostarczają organizmowi energii.
  • Wspierać zdrowie skóry⁚ Witamina A i przeciwutleniacze zawarte w chontaduro pomagają w utrzymaniu zdrowej skóry, chroniąc ją przed uszkodzeniami i starzeniem.
Te korzyści zdrowotne sprawiają, że chontaduro jest wartościowym dodatkiem do diety dla osób w każdym wieku.

Zdrowie Przewodu Pokarmowego

Chontaduro jest prawdziwym sprzymierzeńcem dla zdrowia przewodu pokarmowego. Bogactwo błonnika pokarmowego w tym owocu odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu jelit, wpływając pozytywnie na trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Błonnik działa jak „miotła” w jelitach, usuwając resztki jedzenia i toksyny, zapobiegając zaparciom i promując regularne wypróżnianie. Dodatkowo, błonnik spowalnia wchłanianie cukru do krwi, co pomaga w utrzymaniu stabilnego poziomu glukozy i zapobiega gwałtownym skokom insuliny. Spożywanie chontaduro może pomóc w⁚

  • Utrzymaniu zdrowej flory bakteryjnej⁚ Błonnik jest pożywieniem dla korzystnych bakterii w jelitach, które odgrywają ważną rolę w trawieniu i odporności.
  • Zapobieganiu chorobom jelit⁚ Regularne spożywanie błonnika może zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób jelit, takich jak zespół jelita drażliwego (IBS) i choroba Crohna.
  • Poprawie wchłaniania składników odżywczych⁚ Błonnik pomaga w prawidłowym wchłanianiu witamin i minerałów z pożywienia, co jest niezbędne dla ogólnego zdrowia.
Chontaduro jest wartościowym pożywieniem dla wszystkich, którzy chcą zadbać o zdrowie swojego przewodu pokarmowego.

Zdrowie Serca

Chontaduro może odgrywać korzystną rolę w utrzymaniu zdrowia serca. Jego bogactwo składników odżywczych, takich jak błonnik, potas i przeciwutleniacze, przyczynia się do obniżenia ryzyka chorób układu krążenia. Błonnik rozpuszczalny zawarty w chontaduro wiąże cholesterol w jelitach, co pomaga w obniżeniu jego poziomu we krwi. Wysoki poziom cholesterolu jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób serca, takich jak miażdżyca i zawał serca. Potas, który jest obecny w chontaduro, pomaga w regulacji ciśnienia krwi. Wysokie ciśnienie krwi jest kolejnym ważnym czynnikiem ryzyka chorób serca. Potas pomaga rozszerzać naczynia krwionośne, co ułatwia przepływ krwi i obniża ciśnienie. Przeciwutleniacze zawarte w chontaduro chronią komórki serca przed uszkodzeniem przez wolne rodniki, które mogą przyczyniać się do rozwoju chorób serca. Regularne spożywanie chontaduro może pomóc w⁚

  • Obniżeniu poziomu cholesterolu we krwi.
  • Uregulowaniu ciśnienia krwi.
  • Zapobieganiu miażdżycy.
  • Zmniejszeniu ryzyka zawału serca.
Chontaduro jest wartościowym pożywieniem dla wszystkich, którzy chcą zadbać o zdrowie swojego serca.

Zdrowie Skóry

Chontaduro może korzystnie wpływać na zdrowie skóry, dzięki zawartości witaminy A, witaminy C i przeciwutleniaczy. Witamina A jest niezbędna do produkcji kolagenu, białka, które nadaje skórze elastyczność i jędrność. Kolagen jest odpowiedzialny za utrzymanie struktury skóry, zapobiegając powstawaniu zmarszczek i innych oznak starzenia. Witamina C jest silnym przeciwutleniaczem, który chroni skórę przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Wolne rodniki są odpowiedzialne za powstawanie zmarszczek, przebarwień i innych problemów skórnych. Przeciwutleniacze obecne w chontaduro chronią skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV, które może przyspieszać proces starzenia i zwiększać ryzyko raka skóry. Spożywanie chontaduro może pomóc w⁚

  • Utrzymaniu zdrowej i młodej skóry.
  • Zapobieganiu powstawaniu zmarszczek i innych oznak starzenia.
  • Ochronie skóry przed szkodliwym działaniem promieniowania UV.
  • Leczeniu trądziku i innych problemów skórnych.
Chontaduro jest wartościowym pożywieniem dla wszystkich, którzy chcą zadbać o zdrowie i piękno swojej skóry.

Układ Immunologiczny

Chontaduro może odgrywać ważną rolę w wzmocnieniu układu odpornościowego, chroniąc organizm przed infekcjami i chorobami. Jego bogactwo witaminy C, witaminy A i przeciwutleniaczy przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania komórek odpornościowych. Witamina C jest silnym przeciwutleniaczem, który chroni komórki odpornościowe przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Wolne rodniki mogą osłabiać układ odpornościowy, czyniąc organizm bardziej podatnym na infekcje. Witamina A jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania komórek odpornościowych; Odgrywa kluczową rolę w produkcji przeciwciał, które są odpowiedzialne za zwalczanie patogenów. Przeciwutleniacze obecne w chontaduro chronią organizm przed stresem oksydacyjnym, który może osłabiać układ odpornościowy. Stres oksydacyjny jest związany z wieloma chorobami, w tym z chorobami serca, nowotworami i chorobami autoimmunologicznymi. Regularne spożywanie chontaduro może pomóc w⁚

  • Wzmocnieniu układu odpornościowego.
  • Zapobieganiu infekcjom.
  • Skróceniu czasu trwania choroby.
  • Zwiększeniu odporności na stres.
Chontaduro jest wartościowym pożywieniem dla wszystkich, którzy chcą zadbać o zdrowy i silny układ odpornościowy.

Poziomy Energii

Chontaduro może pomóc w zwiększeniu poziomu energii, dzięki zawartości węglowodanów, witamin i minerałów. Węglowodany są głównym źródłem energii dla organizmu, a chontaduro jest dobrym źródłem węglowodanów złożonych, które są uwalniane do krwi stopniowo, zapewniając stały dopływ energii; Witaminy z grupy B, takie jak witamina B6, obecne w chontaduro, odgrywają kluczową rolę w metabolizmie węglowodanów i tłuszczów, co przyczynia się do produkcji energii. Magnez, który jest również obecny w chontaduro, odgrywa ważną rolę w produkcji energii komórkowej. Magnez jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mitochondriów, które są „elektrowniami” komórek, odpowiedzialnymi za produkcję energii; Regularne spożywanie chontaduro może pomóc w⁚

  • Zwiększeniu poziomu energii.
  • Zmniejszeniu zmęczenia i osłabienia.
  • Poprawie koncentracji i skupienia.
  • Utrzymaniu aktywności fizycznej.
Chontaduro jest wartościowym pożywieniem dla wszystkich, którzy chcą zwiększyć swoje zasoby energii i poprawić swoje samopoczucie.

Zarządzanie Wagą

Chontaduro może być pomocne w zarządzaniu wagą, dzięki bogactwu błonnika pokarmowego i niskiej kaloryczności. Błonnik pokarmowy, jak już wspomniano, zwiększa objętość posiłków, co pomaga w uczuciu sytości i kontrolowaniu apetytu. Spożywanie chontaduro może pomóc w⁚

  • Zmniejszeniu ilości spożywanego jedzenia⁚ Błonnik spowalnia opróżnianie żołądka, co daje uczucie sytości na dłużej i zmniejsza chęć podjadania między posiłkami.
  • Utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi⁚ Błonnik spowalnia wchłanianie cukru do krwi, co zapobiega gwałtownym skokom insuliny i pomaga w kontrolowaniu apetytu.
  • Zwiększeniu metabolizmu⁚ Błonnik stymuluje procesy trawienne, co może zwiększyć tempo metabolizmu i pomóc w spalaniu kalorii.
Chontaduro jest wartościowym pożywieniem dla wszystkich, którzy chcą schudnąć lub utrzymać zdrową wagę. Dodatkowo, chontaduro jest niskokaloryczne, co oznacza, że można go spożywać w umiarkowanych ilościach bez obaw o zwiększenie kaloryczności diety.

Właściwości Przeciwzapalne

Chontaduro wykazuje właściwości przeciwzapalne, co czyni go cennym pożywieniem dla osób zmagających się z przewlekłymi stanami zapalnymi. Przewlekłe stany zapalne są związane z wieloma chorobami, w tym z chorobami serca, nowotworami i chorobami autoimmunologicznymi. Właściwości przeciwzapalne chontaduro są związane z obecnością przeciwutleniaczy, takich jak witamina C, witamina A, karotenoidy i polifenole. Przeciwutleniacze chronią komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki, które mogą przyczyniać się do rozwoju stanów zapalnych. Dodatkowo, chontaduro zawiera kwasy tłuszczowe omega-3, które mają silne działanie przeciwzapalne. Kwasy tłuszczowe omega-3 są niezbędne dla organizmu, ponieważ nie są produkowane przez organizm i muszą być dostarczane z pożywieniem. Regularne spożywanie chontaduro może pomóc w⁚

  • Zmniejszeniu stanu zapalnego w organizmie.
  • Zapobieganiu rozwojowi chorób związanych ze stanem zapalnym.
  • Ulgę w bólu i dyskomforcie związanym ze stanami zapalnymi.
Chontaduro jest wartościowym pożywieniem dla wszystkich, którzy chcą zadbać o swoje zdrowie i zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób związanych ze stanami zapalnymi.

Naturalne Leczenie

Chontaduro od wieków jest wykorzystywane w tradycyjnej medycynie ludowej jako naturalny środek leczniczy. Wiele kultur Ameryki Południowej stosuje chontaduro w leczeniu różnych schorzeń, w tym problemów trawiennych, infekcji i stanów zapalnych. W tradycyjnej medycynie chontaduro jest stosowane jako⁚

  • Środek przeczyszczający⁚ Błonnik pokarmowy zawarty w chontaduro pomaga w regulacji pracy jelit i łagodzeniu zaparć.
  • Środek przeciwzapalny⁚ Przeciwutleniacze i kwasy tłuszczowe omega-3 obecne w chontaduro zmniejszają stan zapalny w organizmie.
  • Środek wzmacniający układ odpornościowy⁚ Witamina C i inne składniki odżywcze w chontaduro wzmacniają układ odpornościowy, chroniąc organizm przed infekcjami.
  • Środek łagodzący ból⁚ Chontaduro jest stosowane w leczeniu bólu głowy, bólu mięśni i bólu stawów.
Chociaż badania naukowe nad leczniczymi właściwościami chontaduro są ograniczone, tradycyjne zastosowania tego owocu sugerują, że może on mieć wiele korzyści zdrowotnych. Ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem przed stosowaniem chontaduro jako środka leczniczego.

Wskazówki dotyczące Spożycia Chontaduro

Chontaduro jest wszechstronnym owocem, który można spożywać na wiele sposobów. Oto kilka wskazówek, jak włączyć chontaduro do swojej diety⁚

  • Na surowo⁚ Chontaduro można jeść na surowo, obierając skórkę i usuwając nasiono. Smak chontaduro jest słodki, lekko kwaśny i przypomina połączenie mango i ananasa.
  • Gotowane⁚ Chontaduro można gotować, prażyć lub piec. Gotowane chontaduro ma bardziej miękką konsystencję i bardziej intensywny smak.
  • Przetworzone⁚ Chontaduro można przetwarzać na dżemy, soki, konfitury i inne produkty spożywcze. Przetworzone chontaduro jest doskonałym dodatkiem do śniadań, deserów i napojów.
  • W połączeniu z innymi owocami⁚ Chontaduro doskonale komponuje się z innymi owocami tropikalnymi, takimi jak mango, ananas, papaja i banany.
  • W sałatkach⁚ Chontaduro można dodawać do sałatek owocowych lub warzywnych, nadając im słodki i egzotyczny smak.
Pamiętaj, aby wybierać chontaduro o jędrnej skórce i bez uszkodzeń. Przechowuj chontaduro w chłodnym i suchym miejscu, aby zachować jego świeżość.

Podsumowanie

Chontaduro, znany również jako palma owocowa, to owoc pochodzący z Ameryki Południowej, który jest bogaty w składniki odżywcze i ma wiele korzyści dla zdrowia. W tym artykule omówiliśmy 11 korzyści zdrowotnych związanych ze spożywaniem chontaduro. Chontaduro jest bogatym źródłem witamin, minerałów, przeciwutleniaczy i błonnika, co czyni go cennym pożywieniem dla zdrowia przewodu pokarmowego, serca, skóry, układu odpornościowego i poziomu energii. Może również pomóc w zarządzaniu wagą i zmniejszeniu stanu zapalnego w organizmie. Włączenie chontaduro do diety może przynieść wiele korzyści zdrowotnych i poprawić ogólne samopoczucie. Pamiętaj, aby wybierać chontaduro o jędrnej skórce i bez uszkodzeń. Przechowuj chontaduro w chłodnym i suchym miejscu, aby zachować jego świeżość. Chontaduro to smaczny i zdrowy owoc, który warto włączyć do swojej diety, aby cieszyć się jego licznymi korzyściami dla zdrowia.

5 thoughts on “Korzyści zdrowotne Chontaduro

  1. Artykuł jest dobrze napisany i zawiera wiele cennych informacji o chontaduro. Szczególnie wartościowe są rozdziały dotyczące wartości odżywczych i korzyści zdrowotnych tego owocu. Autorzy przedstawili informacje w sposób przystępny i zrozumiały dla czytelnika. Dodatkowym atutem jest uwzględnienie informacji o pochodzeniu i sposobach wykorzystania chontaduro. Sugeruję rozważenie dodania informacji o dostępności tego owocu w Polsce i o potencjalnych zagrożeniach związanych z jego spożywaniem.

  2. Artykuł prezentuje kompleksowe informacje na temat chontaduro, skupiając się na jego wartościach odżywczych i korzyściach dla zdrowia. Prezentacja jest przejrzysta i logiczna, a użyty język jest zrozumiały dla szerokiego grona odbiorców. Szczegółowe omówienie poszczególnych korzyści zdrowotnych, poparte naukowymi dowodami, dodaje wiarygodności treści. Jednocześnie warto rozważyć dodanie informacji o potencjalnych skutkach ubocznych spożywania chontaduro, aby zapewnić pełny obraz.

  3. Artykuł jest dobrze zorganizowany i zawiera wiele informacji o chontaduro. Autorzy przedstawili informacje w sposób zrozumiały i przystępny dla czytelnika. Szczególnie interesujące są informacje o wartościach odżywczych i korzyściach dla zdrowia. Warto jednak rozważyć dodanie informacji o potencjalnych skutkach ubocznych spożywania chontaduro, aby zapewnić pełny obraz.

  4. Artykuł jest dobrze napisany i zawiera wiele informacji na temat chontaduro. Autorzy przedstawili informacje w sposób zrozumiały i przystępny dla czytelnika. Szczególnie wartościowe są informacje o wartościach odżywczych i korzyściach dla zdrowia. Sugeruję rozważenie dodania informacji o dostępności chontaduro w Polsce i o potencjalnych zagrożeniach związanych z jego spożywaniem.

  5. Artykuł jest dobrze zorganizowany i zawiera wiele informacji o chontaduro. Szczególnie interesujące są informacje o wartościach odżywczych i korzyściach dla zdrowia. Autorzy przedstawili informacje w sposób zrozumiały i przystępny dla czytelnika. Warto jednak rozważyć dodanie informacji o potencjalnych skutkach ubocznych spożywania chontaduro, aby zapewnić pełny obraz.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *