Skład powietrza: Podstawowe elementy atmosfery

Skład powietrza⁚ Podstawowe elementy atmosfery

Atmosfera ziemska‚ otaczająca naszą planetę‚ jest mieszaniną gazów‚ która odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu życia na Ziemi.

Wprowadzenie

Skład powietrza‚ czyli mieszaniny gazów otaczających Ziemię‚ jest niezwykle istotny dla naszego istnienia. Atmosfera‚ jako warstwa gazowa otaczająca planetę‚ pełni wiele funkcji‚ które są niezbędne dla życia. Odgrywa kluczową rolę w regulacji temperatury‚ ochronie przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym‚ a także stanowi źródło tlenu niezbędnego do oddychania.

W ostatnich dziesięcioleciach‚ w wyniku działalności człowieka‚ skład powietrza uległ znaczącym zmianom. Zanieczyszczenie powietrza‚ głównie spowodowane emisją szkodliwych substancji ze źródeł antropogenicznych‚ ma negatywny wpływ na zdrowie ludzi‚ środowisko naturalne oraz klimat.

Zrozumienie składu powietrza‚ jego zmienności i wpływu na środowisko jest kluczowe dla ochrony naszej planety i zapewnienia zrównoważonego rozwoju. W niniejszym artykule przedstawimy szczegółowy opis składu powietrza‚ jego znaczenia dla życia i środowiska‚ a także omówimy problemy związane z zanieczyszczeniem powietrza i zmianami klimatycznymi.

Definicja atmosfery

Atmosfera ziemska to warstwa gazów otaczająca Ziemię‚ utrzymywana przez siłę grawitacji. Jest ona niezwykle ważna dla życia na naszej planecie‚ pełniąc wiele funkcji‚ które wpływają na klimat‚ pogodę i ekosystemy. Atmosfera składa się z różnych gazów‚ z których najwięcej jest azotu ($N_2$) i tlenu ($O_2$).

Atmosfera jest podzielona na kilka warstw‚ z których każda charakteryzuje się specyficznymi warunkami⁚

• Troposfera⁚ Najniższa warstwa atmosfery‚ sięgająca do wysokości około 10 km. To w niej zachodzą zjawiska pogodowe‚ a temperatura maleje wraz z wysokością.
• Stratosfera⁚ Warstwa rozciągająca się od tropopauzy do około 50 km. Zawiera warstwę ozonową‚ która pochłania szkodliwe promieniowanie ultrafioletowe (UV) ze Słońca.
• Mezosfera⁚ Rozciąga się od stratopauzy do około 80 km. W tej warstwie temperatura ponownie spada wraz z wysokością‚ a meteoroidy ulegają spaleniu.
• Termosfera⁚ Rozciąga się od mezopauzy do około 600 km. W tej warstwie temperatura rośnie wraz z wysokością‚ a w niej znajdują się stacje kosmiczne.
• Egzosfera⁚ Najwyższa warstwa atmosfery‚ rozciągająca się od termosfery do przestrzeni kosmicznej. W tej warstwie atmosfera stopniowo przechodzi w próżnię.

Składniki atmosfery

Atmosfera ziemska jest mieszaniną różnych gazów‚ które możemy podzielić na dwie główne kategorie⁚ gazy główne i gazy śladowe. Gazy główne‚ stanowiące ponad 99% objętości powietrza‚ to azot ($N_2$)‚ tlen ($O_2$)‚ argon (Ar) i dwutlenek węgla ($CO_2$). Gazy śladowe‚ choć występują w niewielkich ilościach‚ odgrywają kluczową rolę w procesach zachodzących w atmosferze‚ wpływają na klimat i są niezbędne dla życia na Ziemi.

Skład powietrza może się różnić w zależności od miejsca i czasu. Na przykład‚ w obszarach zurbanizowanych stężenie dwutlenku węgla jest zazwyczaj wyższe niż na terenach wiejskich. Również wysokość nad poziomem morza wpływa na skład powietrza‚ ponieważ w wyższych warstwach atmosfery jest mniej tlenu‚ a więcej ozonu.

W kolejnych podrozdziałach bliżej przyjrzymy się poszczególnym składnikom atmosfery‚ analizując ich znaczenie dla życia na Ziemi i wpływ na środowisko.

3.1. Gazy główne

Gazy główne stanowią ponad 99% objętości powietrza i odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu naszej planety. Są to⁚

• Azot ($N_2$)⁚ Najobficiej występujący gaz w atmosferze‚ stanowiący około 78% jej objętości. Azot jest gazem obojętnym‚ nie bierze udziału w oddychaniu‚ ale jest niezbędny dla rozwoju roślin.
• Tlen ($O_2$)⁚ Stanowi około 21% objętości atmosfery i jest niezbędny do oddychania dla większości organizmów żywych. Tlen powstaje w procesie fotosyntezy‚ przeprowadzanym przez rośliny.
• Dwutlenek węgla ($CO_2$)⁚ Stanowi około 0‚04% objętości atmosfery i jest ważnym gazem cieplarnianym. Dwutlenek węgla jest pochłaniany przez rośliny w procesie fotosyntezy‚ a emitowany przez organizmy żywe w procesie oddychania i przez spalanie paliw kopalnych.
• Argon (Ar)⁚ Stanowi około 0‚93% objętości atmosfery i jest gazem obojętnym. Argon nie bierze udziału w procesach biologicznych‚ ale jest stosowany w różnych gałęziach przemysłu.

Gazy główne są odpowiedzialne za wiele ważnych funkcji atmosfery‚ takich jak regulacja temperatury‚ ochrona przed promieniowaniem UV i tworzenie warunków sprzyjających życiu na Ziemi.

3.1.1. Azot ($N_2$)

Azot ($N_2$) jest najobficiej występującym gazem w atmosferze ziemskiej‚ stanowiąc około 78% jej objętości. Jest to gaz obojętny‚ co oznacza‚ że ​​nie reaguje łatwo z innymi substancjami. Azot jest kluczowym składnikiem wielu związków organicznych‚ w tym białek i kwasów nukleinowych‚ które są niezbędne dla życia.

Chociaż azot jest niezbędny dla życia‚ organizmy żywe nie mogą go bezpośrednio wykorzystać w postaci gazowej. Rośliny potrzebują azotu w postaci jonów amonowych ($NH_4^+$) lub azotanowych ($NO_3^-$)‚ które są dostępne w glebie. Proces wiązania azotu atmosferycznego‚ czyli przekształcania go w formy przyswajalne dla roślin‚ jest przeprowadzany przez bakterie wiążące azot.

Azot jest również ważnym składnikiem wielu przemysłowych procesów‚ takich jak produkcja nawozów sztucznych‚ materiałów wybuchowych i tworzyw sztucznych.

3.1.2. Tlen ($O_2$)

Tlen ($O_2$) jest drugim co do ilości gazem w atmosferze ziemskiej‚ stanowiąc około 21% jej objętości. Jest to gaz niezbędny do oddychania dla większości organizmów żywych‚ w tym ludzi‚ zwierząt i roślin. W procesie oddychania komórkowego tlen jest wykorzystywany do utleniania substancji odżywczych‚ co dostarcza energię niezbędną do życia.

Tlen powstaje w procesie fotosyntezy‚ przeprowadzanym przez rośliny‚ glony i niektóre bakterie. W fotosyntezie energia słoneczna jest wykorzystywana do przekształcenia dwutlenku węgla ($CO_2$) i wody ($H_2O$) w glukozę ($C_6H_{12}O_6$) i tlen ($O_2$).

Tlen odgrywa również ważną rolę w ochronie Ziemi przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym (UV) ze Słońca. Warstwa ozonowa‚ znajdująca się w stratosferze‚ pochłania większość promieniowania UV‚ chroniąc życie na Ziemi przed jego szkodliwym działaniem.

3.1.3. Dwutlenek węgla ($CO_2$)

Dwutlenek węgla ($CO_2$) jest gazem cieplarnianym‚ który odgrywa kluczową rolę w regulacji temperatury Ziemi. Chociaż stanowi jedynie około 0‚04% objętości atmosfery‚ ma znaczący wpływ na klimat. Dwutlenek węgla pochłania promieniowanie podczerwone emitowane przez Ziemię‚ co przyczynia się do efektu cieplarnianego i podwyższenia temperatury na naszej planecie.

Dwutlenek węgla jest naturalnie obecny w atmosferze i jest produkowany przez organizmy żywe w procesie oddychania‚ a także przez rozkład materii organicznej. Jednak w ostatnich dziesięcioleciach stężenie dwutlenku węgla w atmosferze znacznie wzrosło‚ głównie z powodu spalania paliw kopalnych‚ wylesiania i innych działań człowieka.

Wzrost stężenia dwutlenku węgla w atmosferze jest jednym z głównych czynników odpowiedzialnych za zmiany klimatyczne‚ które mają poważne konsekwencje dla środowiska i życia na Ziemi.

3.1.4. Argon (Ar)

Argon (Ar) jest gazem szlachetnym‚ co oznacza‚ że ​​jest obojętny chemicznie i nie tworzy łatwo wiązań z innymi pierwiastkami. Stanowi około 0‚93% objętości atmosfery ziemskiej‚ czyniąc go trzecim co do ilości gazem w powietrzu. Argon jest bezbarwny‚ bezwonny i bez smaku.

Argon nie odgrywa znaczącej roli w procesach biologicznych‚ ale jest wykorzystywany w różnych gałęziach przemysłu. Jest stosowany jako gaz ochronny w spawaniu i produkcji metali‚ a także w lampach żarowych i laserach.

Argon jest również stosowany w badaniach naukowych‚ np. w spektroskopii atomowej‚ która pozwala na identyfikację i ilościowe oznaczenie różnych pierwiastków.

3.2. Gazy śladowe

Gazy śladowe‚ choć występują w niewielkich ilościach‚ stanowią ważny element składu powietrza. Są to gazy‚ które występują w atmosferze w stężeniach poniżej 1%. Mimo niewielkiego udziału w ogólnej objętości powietrza‚ gazy śladowe odgrywają kluczową rolę w procesach atmosferycznych‚ wpływają na klimat i są niezbędne dla życia na Ziemi.

Do najważniejszych gazów śladowych należą⁚

• Ozon ($O_3$)⁚ Główny składnik warstwy ozonowej‚ która pochłania szkodliwe promieniowanie ultrafioletowe (UV) ze Słońca‚ chroniąc życie na Ziemi.
• Para wodna ($H_2O$)⁚ Ważny gaz cieplarniany‚ który odgrywa znaczącą rolę w regulacji temperatury Ziemi.
• Metan ($CH_4$)⁚ Silny gaz cieplarniany‚ emitowany głównie z rolnictwa‚ wydobycia paliw kopalnych i składowisk odpadów.
• Tlenek azotu ($N_2O$)⁚ Gaz cieplarniany‚ emitowany głównie z rolnictwa‚ spalania paliw kopalnych i niektórych procesów przemysłowych.
• Freony ($CFC$)⁚ Są to związki chemiczne‚ które były szeroko stosowane w przemyśle chłodniczym i aerozolach‚ ale ze względu na szkodliwy wpływ na warstwę ozonową‚ ich produkcja została zakazana.

Stężenie gazów śladowych w atmosferze może ulec zmianie w wyniku naturalnych procesów‚ takich jak erupcje wulkanów‚ a także w wyniku działalności człowieka‚ np. spalania paliw kopalnych.

Znaczenie składu powietrza

Skład powietrza odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu życia na Ziemi‚ wpływając na wiele aspektów naszego istnienia. Główne znaczenie składu powietrza dla życia na Ziemi można podsumować w następujących punktach⁚

• Oddychanie i życie⁚ Tlen ($O_2$) jest niezbędny do oddychania dla większości organizmów żywych‚ w tym ludzi‚ zwierząt i roślin. W procesie oddychania komórkowego tlen jest wykorzystywany do utleniania substancji odżywczych‚ co dostarcza energię niezbędną do życia.
• Regulacja temperatury⁚ Gazy cieplarniane‚ takie jak dwutlenek węgla ($CO_2$)‚ metan ($CH_4$) i para wodna ($H_2O$)‚ pochłaniają promieniowanie podczerwone emitowane przez Ziemię‚ co przyczynia się do efektu cieplarnianego i utrzymania odpowiedniej temperatury na naszej planecie.
• Ochrona przed promieniowaniem UV⁚ Warstwa ozonowa‚ znajdująca się w stratosferze‚ pochłania większość promieniowania ultrafioletowego (UV) ze Słońca‚ chroniąc życie na Ziemi przed jego szkodliwym działaniem.

Zmiany w składzie powietrza mogą mieć poważne konsekwencje dla życia na Ziemi.

4.1. Oddychanie i życie

Tlen ($O_2$) jest niezbędny do oddychania dla większości organizmów żywych‚ w tym ludzi‚ zwierząt i roślin. W procesie oddychania komórkowego tlen jest wykorzystywany do utleniania substancji odżywczych‚ co dostarcza energię niezbędną do życia. Bez tlenu komórki nie byłyby w stanie przeprowadzić procesów metabolicznych‚ które są niezbędne do ich funkcjonowania.

W procesie oddychania komórkowego glukoza ($C_6H_{12}O_6$) jest utleniana w obecności tlenu‚ tworząc dwutlenek węgla ($CO_2$)‚ wodę ($H_2O$) i energię w postaci ATP (adenozynotrifosforan). Energia ta jest wykorzystywana przez komórki do wykonywania różnych czynności‚ takich jak wzrost‚ ruch i synteza białek.

Tlen jest również niezbędny do wielu innych procesów biologicznych‚ takich jak fotosynteza‚ która jest procesem‚ w którym rośliny wykorzystują energię słoneczną do przekształcenia dwutlenku węgla i wody w glukozę i tlen.

4.2. Regulacja temperatury

Atmosfera ziemska pełni rolę naturalnej kołderki‚ która utrzymuje odpowiednią temperaturę na naszej planecie. Gazy cieplarniane‚ takie jak dwutlenek węgla ($CO_2$)‚ metan ($CH_4$) i para wodna ($H_2O$)‚ pochłaniają promieniowanie podczerwone emitowane przez Ziemię‚ co przyczynia się do efektu cieplarnianego i utrzymania odpowiedniej temperatury na naszej planecie.

Bez efektu cieplarnianego średnia temperatura na Ziemi byłaby znacznie niższa‚ około -18°C‚ co uniemożliwiłoby istnienie życia w obecnej formie. Efekt cieplarniany jest więc naturalnym zjawiskiem‚ które jest niezbędne do utrzymania życia na Ziemi.

Jednak w ostatnich dziesięcioleciach stężenie gazów cieplarnianych w atmosferze znacznie wzrosło‚ głównie z powodu spalania paliw kopalnych‚ wylesiania i innych działań człowieka. To zjawisko prowadzi do nasilenia efektu cieplarnianego i podwyższenia temperatury na Ziemi‚ co ma poważne konsekwencje dla środowiska i życia na naszej planecie.

4.3. Ochrona przed promieniowaniem UV

Promieniowanie ultrafioletowe (UV) ze Słońca jest szkodliwe dla organizmów żywych‚ ponieważ może uszkadzać DNA i prowadzić do raka skóry. Na szczęście atmosfera ziemska zawiera warstwę ozonową‚ która pochłania większość promieniowania UV‚ chroniąc życie na Ziemi przed jego szkodliwym działaniem.

Ozon ($O_3$) jest gazem‚ który powstaje w stratosferze w wyniku reakcji fotochemicznych zachodzących pod wpływem promieniowania UV. Ozon jest silnym pochłaniaczem promieniowania UV‚ szczególnie w zakresie UVB‚ które jest najbardziej szkodliwe dla organizmów żywych.

W ostatnich dziesięcioleciach warstwa ozonowa uległa osłabieniu z powodu emisji freonów‚ które są związkami chemicznymi‚ które były szeroko stosowane w przemyśle chłodniczym i aerozolach. Emisja freonów do atmosfery doprowadziła do reakcji chemicznych‚ które niszczyły cząsteczki ozonu. Na szczęście‚ dzięki międzynarodowym porozumieniom‚ takim jak Protokoł Montrealski‚ emisja freonów została znacznie ograniczona‚ a warstwa ozonowa powoli się regeneruje.

Jakość powietrza

Jakość powietrza odnosi się do stopnia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego‚ a więc do obecności w nim szkodliwych substancji‚ które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie ludzi‚ środowisko naturalne i klimat. Jakość powietrza jest oceniana na podstawie stężenia różnych zanieczyszczeń‚ takich jak tlenek węgla ($CO$)‚ dwutlenek siarki ($SO_2$)‚ tlenki azotu ($NO_x$)‚ ozon ($O_3$)‚ pyły zawieszone (PM) i wiele innych.

Zanieczyszczenie powietrza może mieć różne źródła‚ w tym⁚

• Spalanie paliw kopalnych⁚ Główne źródło zanieczyszczenia powietrza‚ głównie w przemyśle‚ transporcie i energetyce.
• Przemysł⁚ Emisja szkodliwych substancji ze źródeł przemysłowych‚ takich jak fabryki‚ elektrownie i rafinerie.
• Rolnictwo⁚ Emisja metanu ($CH_4$) i tlenku azotu ($N_2O$) z hodowli zwierząt i nawozów.
• Pożary⁚ Emisja pyłów i gazów z pożarów lasów‚ łąk i torfowisk.

W kolejnych podrozdziałach bliżej przyjrzymy się problemom związanym z zanieczyszczeniem powietrza‚ jego skutkom i sposobom monitorowania jakości powietrza.

5.1. Zanieczyszczenie powietrza

Zanieczyszczenie powietrza to obecność w powietrzu atmosferycznym substancji szkodliwych dla zdrowia ludzi‚ zwierząt‚ roślin i środowiska. Zanieczyszczenia powietrza mogą być pochodzenia naturalnego‚ np. pyły wulkaniczne‚ pyłki roślin‚ ale w większości przypadków są one wynikiem działalności człowieka. Główne źródła zanieczyszczenia powietrza to⁚

• Spalanie paliw kopalnych⁚ Główne źródło zanieczyszczenia powietrza‚ głównie w przemyśle‚ transporcie i energetyce. Spalanie paliw kopalnych emituje do atmosfery tlenek węgla ($CO$)‚ dwutlenek siarki ($SO_2$)‚ tlenki azotu ($NO_x$)‚ pyły zawieszone (PM) i wiele innych szkodliwych substancji.
• Przemysł⁚ Emisja szkodliwych substancji ze źródeł przemysłowych‚ takich jak fabryki‚ elektrownie i rafinerie. Przemysł emituje do atmosfery różne substancje‚ w zależności od rodzaju prowadzonej działalności.
• Rolnictwo⁚ Emisja metanu ($CH_4$) i tlenku azotu ($N_2O$) z hodowli zwierząt i nawozów. Rolnictwo jest ważnym źródłem emisji gazów cieplarnianych‚ które przyczyniają się do zmian klimatycznych.
• Pożary⁚ Emisja pyłów i gazów z pożarów lasów‚ łąk i torfowisk. Pożary są naturalnym zjawiskiem‚ ale w ostatnich latach ich częstotliwość i skala znacznie wzrosły‚ co jest spowodowane zmianami klimatycznymi i działalnością człowieka.

Zanieczyszczenie powietrza jest poważnym problemem‚ który ma negatywny wpływ na zdrowie ludzi‚ środowisko naturalne i klimat.

5.2. Skutki zanieczyszczenia powietrza

Zanieczyszczenie powietrza ma poważne konsekwencje dla zdrowia ludzi‚ środowiska naturalnego i klimatu. Najważniejsze skutki zanieczyszczenia powietrza to⁚

• Wpływ na zdrowie ludzi⁚ Zanieczyszczenie powietrza może prowadzić do problemów z oddychaniem‚ chorób serca i raka płuc. Szczególnie wrażliwe na zanieczyszczenie powietrza są dzieci‚ osoby starsze i osoby z chorobami układu oddechowego.
• Wpływ na środowisko naturalne⁚ Zanieczyszczenie powietrza może prowadzić do zakwaszenia gleby i wód‚ a także do uszkodzenia roślin i zwierząt. Zanieczyszczenia powietrza mogą również wpływać na ekosystemy wodne‚ prowadząc do zaniku ryb i innych organizmów wodnych.
• Zmiany klimatyczne⁚ Zanieczyszczenie powietrza przyczynia się do zmian klimatycznych‚ poprzez emisję gazów cieplarnianych‚ takich jak dwutlenek węgla ($CO_2$)‚ metan ($CH_4$) i tlenek azotu ($N_2O$). Zmiany klimatyczne prowadzą do wzrostu temperatury na Ziemi‚ podnoszenia się poziomu morza‚ częstszych i bardziej intensywnych zjawisk pogodowych‚ takich jak susze‚ powodzie i fale upałów.

Zanieczyszczenie powietrza jest poważnym problemem‚ który wymaga pilnych działań w celu jego ograniczenia.

5.3. Monitorowanie jakości powietrza

Monitorowanie jakości powietrza jest niezbędne do oceny stanu powietrza atmosferycznego i identyfikacji obszarów‚ w których stężenie zanieczyszczeń przekracza dopuszczalne normy. Monitorowanie jakości powietrza polega na regularnym pomiarze stężenia różnych zanieczyszczeń‚ takich jak tlenek węgla ($CO$)‚ dwutlenek siarki ($SO_2$)‚ tlenki azotu ($NO_x$)‚ ozon ($O_3$)‚ pyły zawieszone (PM) i wiele innych.

Pomiary jakości powietrza są wykonywane przez stacje monitoringu powietrza‚ które są rozmieszczone w różnych miejscach‚ w zależności od potrzeb i specyfiki danego obszaru. Stacje monitoringu powietrza są wyposażone w specjalistyczne urządzenia‚ które automatycznie pobierają próbki powietrza i mierzą stężenie różnych zanieczyszczeń. Dane z tych stacji są następnie analizowane i wykorzystywane do oceny jakości powietrza i identyfikacji obszarów‚ w których występują problemy z zanieczyszczeniem.

Monitorowanie jakości powietrza jest kluczowe dla ochrony zdrowia ludzi i środowiska naturalnego. Dzięki monitorowaniu jakości powietrza można identyfikować źródła zanieczyszczenia‚ oceniać skuteczność działań mających na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń i informować społeczeństwo o stanie powietrza w danym regionie.

Zmiany w składzie powietrza

Skład powietrza nie jest stały i ulega zmianom w czasie i przestrzeni. Zmiany te mogą być spowodowane naturalnymi procesami‚ takimi jak erupcje wulkanów‚ pożary lasów‚ a także działalnością człowieka‚ np. spalanie paliw kopalnych‚ przemysł‚ rolnictwo i transport.

W ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się znaczący wzrost stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze‚ głównie dwutlenku węgla ($CO_2$)‚ metanu ($CH_4$) i tlenku azotu ($N_2O$). Wzrost stężenia tych gazów jest spowodowany głównie działalnością człowieka‚ zwłaszcza spalanie paliw kopalnych.

Zmiany w składzie powietrza mają poważne konsekwencje dla klimatu i życia na Ziemi. Wzrost stężenia gazów cieplarnianych prowadzi do nasilenia efektu cieplarnianego i podwyższenia temperatury na Ziemi‚ co ma negatywny wpływ na środowisko i zdrowie ludzi.

6.1. Wpływ działalności człowieka

Działalność człowieka ma znaczący wpływ na skład powietrza atmosferycznego‚ prowadząc do zmian w stężeniu różnych gazów i zanieczyszczeń. Główne źródła antropogenicznego zanieczyszczenia powietrza to⁚

• Spalanie paliw kopalnych⁚ Główne źródło emisji dwutlenku węgla ($CO_2$)‚ tlenku węgla ($CO$)‚ tlenków azotu ($NO_x$)‚ dwutlenku siarki ($SO_2$) i pyłów zawieszonych (PM). Spalanie paliw kopalnych jest wykorzystywane w przemyśle‚ transporcie i energetyce.
• Przemysł⁚ Emisja różnych zanieczyszczeń‚ w zależności od rodzaju prowadzonej działalności. Przemysł chemiczny‚ metalurgiczny i energetyczny emituje do atmosfery różne substancje‚ w tym gazy cieplarniane‚ metale ciężkie i substancje organiczne.
• Rolnictwo⁚ Emisja metanu ($CH_4$) i tlenku azotu ($N_2O$) z hodowli zwierząt i nawozów. Hodowla zwierząt i stosowanie nawozów sztucznych są ważnymi źródłami emisji gazów cieplarnianych.
• Transport⁚ Emisja tlenku węgla ($CO$)‚ tlenków azotu ($NO_x$) i pyłów zawieszonych (PM) z pojazdów mechanicznych. Transport drogowy jest głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w miastach.

Zmiany w składzie powietrza spowodowane działalnością człowieka mają negatywny wpływ na zdrowie ludzi‚ środowisko naturalne i klimat.

6.2. Zmiany klimatyczne

Zmiany klimatyczne to długotrwałe zmiany w średnich warunkach pogodowych na Ziemi‚ takie jak temperatura‚ opady‚ wiatr i wzorce pogodowe. Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za zmiany klimatyczne jest wzrost stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze‚ w tym dwutlenku węgla ($CO_2$)‚ metanu ($CH_4$) i tlenku azotu ($N_2O$).

Wzrost stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze prowadzi do nasilenia efektu cieplarnianego‚ co powoduje podwyższenie temperatury na Ziemi. Efekt cieplarniany jest naturalnym zjawiskiem‚ które jest niezbędne do utrzymania odpowiedniej temperatury na naszej planecie‚ ale wzrost stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze powoduje jego nasilenie i prowadzi do zmian klimatycznych.

Zmiany klimatyczne mają poważne konsekwencje dla środowiska i życia na Ziemi. Do najważniejszych skutków zmian klimatycznych należą⁚ wzrost temperatury na Ziemi‚ podnoszenie się poziomu morza‚ częstsze i bardziej intensywne zjawiska pogodowe‚ takie jak susze‚ powodzie i fale upałów‚ a także zmiany w ekosystemach.